برآورد وراثت پذیری محتوای روغن و پروتئین دانه در لاین های کنجد (.Sesamum indicum L) در رژیم های مختلف آبیاری و تلقیح با گونه های قارچ میکوریزا

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و وراثت پذیری محتوای روغن و پروتیین دانه در لاین های کنجد تحت رژیم های مختلف آبی و قارچ های میکوریزا، تعداد 8 لاین کنجد در سه آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل- اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ساعتلوی ارومیه در سال زراعی 1394 و 1395 مورد بررسی قرار گرفتند. کرت های اصلی شامل ترکیب عامل A یعنی سه سطح مختلف آبیاری و عامل B یعنی سه سطح تلقیح با قارچ میکوریزا Glomus mosseae، تلقیح با قارچ میکوریزا Glomus intraradices و عدم تلقیح بودند. کرت های فرعی در برگیرنده عامل C شامل لاین های کنجد بود. صفات مورد مطالعه شامل درصد و عملکرد روغن، درصد و عملکرد پروتیین، درصد نیتروژن و شاخص کلروفیل بود. در شرایط آبیاری مطلوب، بیشترین وراثت پذیری برای صفت درصد پروتیین (88/0) و شاخص کلروفیل (79/0) در شرایط تلقیح با قارچ گلوموس موسه آ مشاهده شد. در شرایط تنش خشکی ملایم، بیشترین وراثت پذیری برای شاخص کلروفیل (70/0) و درصد پروتیین دانه (63/0) در شرایط تلقیح با قارچ گلوموس موسه آ مشاهده شد. در نه محیط مختلف آزمایش، بیشترین میزان واریانس ژنتیکی در صفات شاخص کلروفیل، عملکرد روغن و عملکرد پروتیین دانه مشاهده شد. در هر سه شرایط مختلف آبیاری، بیشترین میزان تغییرات فنوتیپی، ژنتیکی و محیطی در صفات شاخص کلروفیل و عملکرد پروتیین دانه مشاهده شد. بنابراین با انتخاب صفات شاخص کلروفیل و درصد پروتیین دانه می توان در برنامه های به نژادی عملکرد روغن و عملکرد پروتیین دانه را بهبود بخشید.