بررسی اثرات انتقال آب سامانه گرمسیری بر رفتار آبخوان دشت مهران با استفاده از نرم افزار GMS

هدف از این مطالعه بررسی اثرات انتقال حدود 97 میلیون مترمکعب آب رودخانه سیروان از طریق سامانه گرمسیری بر رفتار آبخوان دشت مهران می باشد. برای این منظور از سیستم مدل سازی آب زیرزمینی (GMS) که یکی از قویترین ابزارهای شبیه سازی رفتار کمی و کیفی آب های زیرزمینی می باشد، استفاده شد. به منظور تدوین مدل شبیه سازی، ابتدا اطلاعات محدوده مرز آبخوان، توپوگرافی سطح زمین، تراز سنگ کف، موقعیت و تراز سطح آب در پیزومترها، موقعیت و میزان تخلیه از چاه های بهره برداری، لایه هدایت هیدرولیکی و تغذیه به وسیله نرام افزار ArcGIS تهیه و از طریق سیستم GMS فراخوانی شد. در گام بعدی لایه های ایجاد شده و مدل مفهومی به مدل عددی MODFLOW در نرم افزار GMS انتقال یافته و اجرا گردید. واسنجی مدل در حالت جریان پایدار، واسنجی مدل در حالت غیرپایدار و صحت سنجی مدل به ترتیب با استفاده از اطلاعات مهرماه 1395، سال آبی 96-1395 و سال آبی 97-1396انجام شد. نتایج حاصل از واسنجی (ME=0.12 و RMSE=0.84) و صحت سنجی (ME=0.57 و RMSE=1.4) مدل نشان دهنده دقت مدل در شبیه سازی رفتار کمی آبخوان بود. برای بررسی اثرات انتقال آب سامانه گرمسیری مدل با سه سناریوی برگشت آب کشاورزی 10، 15 و 20 درصد اجرا شد. نتایج نشان داد که انتقال آب سامانه گرمسیری در این سه سناریو به ترتیب 43/1، 22/2و 3 متر در سال تراز آب زیرزمینی دشت را افزایش می دهد. این مسئله با توجه به ضریب ذخیره اندک آبخوان دشت مهران از اهمیت زیادی برخوردار بوده و می تواند به عنوان هشداری برای مشکلات شدید زهکشی در آینده نزدیک باشد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در صورت بهره برداری از شبکه کمتر از 10 سال آینده بخش های مرکزی و جنوبی دشت دچار مشکلات ماندابی خواهند شد.