ارزیابی تاثیر مدیریت های مختلف تغذیه بر عملکرد و بهره اقتصادی گیاه برنج (Oryza sativa L)

مدیریت عناصر غذایی همانند توصیه نهاده های کودی برای دستیابی به محصول پایدار اقتصادی گیاه برنج ضروری است. برنامه های مدیریت عناصر غذایی برای شرایط هر مزرعه باید ضمن بهینه سازی تولید و سود کشاورز، دارای کمترین اثرات نامطلوب زیست محیطی باشد. این مطالعه با هدف تعیین مناسب ترین مدیریت تغذیه گیاه برنج در اراضی شالیزاری از جنبه عملکرد و بهره اقتصادی از سال 1397 به مدت دو سال انجام شد. در این بررسی تعداد ده مزرعه در بخش کوچصفهان که از نظر ویژگی های خاک و مدیریت تغذیه متفاوت بودند، انتخاب شدند. سپس در هر مزرعه شش کرت آماده و تیمارهای کودی شامل N0 بدون نیتروژن،  P0بدون فسفر، K0 بدون پتاسیم و N1P1K1 توصیه کودی عمومی موسسه تحقیقات برنج، N2P2K2 توصیه کودی موسسه تحقیقات برنج بر مبنای آزمایش خاک و N3P3K3 توصیه کودی بر اساس آزمایش خاک به اضافه مصرف کود کامل و کود محرک رشد در آنها اعمال و با مدیریت کودی عرف زارع مقایسه شدند. در این پژوهش ویژگی های مرتبط با حاصلخیزی خاک و عملکرد گیاه اندازه گیری و عرضه نیتروژن، فسفر و پتاسیم بومی خاک محاسبه شدند. بررسی ها نشان داد عرضه بومی نیتروژن و فسفر خاک اراضی به ترتیب در دامنه 20 تا 37 و 3 تا 9 کیلوگرم در هکتار کم بودند. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد اثر تیمارهای کودی بر عملکرد شلتوک، در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بودند و بیشترین میانگین عملکرد مربوط به تیمار N3P3K3 به مقدار 3968 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. اما این توصیه اختلاف معنی داری با تیمار N2P2K2 با میانگین عملکرد 3914 کیلوگرم در هکتار نداشت. این دو توصیه به ترتیب میانگین عملکرد برنج را به مقدار 259 و 313 کیلوگرم در هکتار نسبت به عملکرد مدیریت عرف زراع به شکل معنی دار افزایش دادند. بهره اقتصادی حاصل از اعمال مدیریت تغذیه N2P2K2 با N3P3K3 اختلاف معنی داری نداشتند، اما نسبت به مدیریت عرف زارع دارای اختلاف معنی داری بودند. این یافته ها نشان داد که برای تولید پایدار اقتصادی برنج لازم است در کنار نوع، مقدار و زمان مصرف نهاده های کود به موازنه بهره- هزینه توجه شود.