ارزیابی اثر توسعه سیستم های آبیاری، سناریوهای الگوی کشت و کم آبیاری بر بهره وری آب در شبکه آبیاری قزوین به روش پویایی سیستم ها

یکی از بحرانی ترین چالش های حال حاضر بشر، رفع بحران آب است. در این پژوهش با استفاده از روش پویایی سیستم ها و نرم افزار Vensim به مطالعه و ارزیابی سناریوهای مختلفی که بر بهره وری آب اثر خواهد گذاشت، از جمله اثر توسعه سامانه های آبیاری تحت فشار، الگوی کشت و کم آبیاری پرداخته شد. نتایج نشان داد توسعه آبیاری تحت فشار در سطح شبکه قزوین، موجب افزایش بهره وری فیزیکی آب می شود و بسته به نوع الگوی کشت و سطح کم آبیاری می تواند موجب افزایش و یا کاهش بهره وری اقتصادی شود. بیشترین و کمترین حجم آب مورد نیاز سالانه شبکه آبیاری در سناریوهای ترکیبی به ترتیب مربوط به تیمارهای “CPS 3 FI MIDS 15%” و “CPS 8 DI 60% MIDS 45%” به مقدار 11738 و 2761 مترمکعب در هکتار بود. بهره وری آب اقتصادی در سطح شبکه در سناریوهای الگوی کشت CPS 8 و CPS 4 در مقایسه با بهره وری آب اقتصادی الگوی کشت موجود CPS 1 به ترتیب 51 و 2/25 درصد افزایش داشته است و بهره وری آب فیزیکی در سطح شبکه در سناریوهای الگوی کشت CPS 4، CPS 7 و CPS 8 در مقایسه با بهره وری آب فیزیکی الگوی کشت موجود به ترتیب 4/35، 1/35 و 3/27 درصد افزایش داشته است. از آن جای که الگوی کشت بر بهره وری اقتصادی و فیزیکی آب در سطح شبکه اثر قابل ملاحظه ای دارد، لذا بایستی تمهیداتی بر کنترل الگوی کشت انجام شود. این تمهیدات می تواند ترکیبی از رویکردهای آموزشی، ترویجی و یا تنظیم گری باشد.