بزه دیدگی عرصه های کوهستانی؛ نمودها و چالش ها

کوه‌‌ها از منظر محیط‌‌زیستی دارای ارزش‌‌های فراوانی هستند، به نحوی که زیستگاه یک‌‌پنجم از جمعیت دنیا و بسیاری از گونه‌‌های گیاهی و جانوری هستند. از این‌‌ رو، گرچه در حقوق بین‌‌الملل محیط‌‌زیست هنوز کنوانسیون ویژه‌‌ای در مورد آنها به تصویب نرسیده، اسناد بسیاری بر حفاظت از آنها تاکید کرده‌‌اند. ایران نیز به عنوان کشوری که بیش از نیمی از مساحت آن را مناطق کوهستانی تشکیل می‌‌دهند، نیازمند حمایت ویژه حقوقی به خصوص حمایت کیفری از پدیده‌‌های طبیعی خود است. در این خصوص، پرسشی که پیش می‌‌آید آن است که حقوق کیفری محیط‌‌زیستی ایران در پشتیبانی از کوهستان با چه چالش‌‌هایی مواجه است. در پاسخ باید گفت که یافته‌‌های این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای نگارش شده، حاکی از آن هستند که حقوق کیفری ایران توجه ویژه‌‌ای به کوه‌‌ها و مناطق کوهستانی نداشته و تنها با واکاوی مقررات آن می‌‌توان بزهدیدگی عرصه‌‌های کوهستانی در برابر سه بزه تخریب کوهستان در مناطق حفاظت‌‌شده، تخریب کوهستان‌‌های تاریخی-فرهنگی و تصرفات غیرمجاز در مناطق کوهستانی را شناسایی کرد. بدین‌‌سان، حقوق کیفری محیط‌‌زیستی ایران در حمایت از کوهستان که در زمره بزهدیدگان سبز به شمار می‌‌رود با چالش‌‌های چندگانه‌‌ای چون ابهام در مفهوم کوهستان، یکسان‌‌انگاری گستره بزه، نبود ارزش‌‌گذاری ذاتی، نبود مسیولیت کیفری در حوزه فعالیت‌‌های معدنی، بی‌‌توجهی به ژیوپارک‌‌ها و بی‌‌توجهی به اجزای خاص کوهستان مواجه است.