ردیابی و بررسی مولکولی ویروس موزاییک شدید زنبق (ISMV) در مزارع زعفران استان خراسان جنوبی و رضوی

زعفران با نام علمی (Crocus sativus L.) متعلق به خانواده زنبقیان Iridaceae  یکی ازمحصولات اقتصادی و استراتژیک کشور می باشد، اخیرا بیماری های ویروسی متعددی از آن گزارش شده است. ویروس موزاییک شدید زنبق (Iris severe mosaic virus)  روی گیاهان زینتی ایران در سال های اخیر گزارش شده اما تا کنون گزارشی از وقوع آن روی زعفران نبوده است. جهت شناسایی ویروس موزاییک شدید زنبق روی این گیاه طی آبان و آذر ماه سال 1398، 130 نمونه ی دارای علایم زردی، کوتولگی، موزاییک، پیچیدگی برگی از مزارع زعفران استان های خراسان جنوبی و رضوی گزارش گردید. نمونه های مشکوک ابتدا با آزمون زنجیره ای پلیمراز و آغازگر اختصاصی ژن پروتیین پوششی ویروس موزاییک شدید زنبق، آزمایش و نهایتا منجر به تکثیر قطعه ای به طول 917جفت باز در 5 نمونه آلوده به ISMV گردید. نمونه ها جهت بررسی های تکمیلی و تعیین توالی به شرکت ماکروژن کره ارسال شد. بررسی های تبارزایی بر مبنای توالی ژن پروتیین پوششی ویروس با نرم افزارهای مرتبط به منظور تعیین جایگاه ویروس، انجام گردید. پنج جدایه شناسایی شده از ویروس موزاییک شدید زنبق و سایر جدایه های موجود در بانک ژن در دو گروه تبارزایی و نزدیک به جدایه های چین قرار گرفتند. بررسی ها در این تحقیق نشان داد که گروه ها و زیرگروه های تبارزایی، بر مبنای تفاوت در منطقه جغرافیایی تا حدودی از یکدیگر تفکیک و در زیر گروه های جداگانه ای قرار گرفتند. بررسی های نوترکیبی در رابطه با این ویروس بیان گر این است که در هیچ کدام از جدایه های گزارش شده، نوترکیبی محتمل نیست. این تحقیق اولین گزارش از وقوع این ویروس و اولین بررسی مولکولی و تبارزایی جدایه های ویروس مذکور در مزارع زعفران خراسان جنوبی و رضوی است.