بررسی ارتباط خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در استان خراسان رضوی

خشکسالی هواشناسی با تاخیر زمانی بر منابع آب حوزه تاثیر می گذارد که منجر به وقوع خشکسالی هیدرولوژیک می گردد. ارزیابی تغییرات بارش و خشکسالی برای تعیین بحران های آبی موجود و مدیریت منابع آبی الزامی است. این پژوهش در 42 حوزه آبخیز استان خراسان رضوی در طول سال-های 1354-1394 به منظور تعیین رابطه زمانی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی انجام شد. شدت خشکسالی های هیدرولوژیکی با شاخص های SDI و شدت خشکسالی هواشناسی با شاخص SPI محاسبه شد. روند تغییرات بارش و دبی سالانه با آزمون من کندال بررسی شد. رابطه زمانی بین شاخص های ذکر شده با ضریب همبستگی پیرسون به صورت همزمان و با تاخیر زمانی 1 تا 12 ماه بررسی شد. نتایج آزمون من کندال بیانگر روند منفی دبی در همه حوزه ها بوده و بیشترین شیب کاهش دبی در حوزه پل خاتون (052/0-) اتفاق افتاده است. ترکیبی از روند مثبت و منفی تغییرات بارش در حوزه های مورد مطالعه مشاهده شد. اما روندهای مثبت محاسبه شده در هیچ کدام از حوزه درسطح 95٪ معنی دار نبوده است. در 5/36٪ از حوزه های مورد مطالعه ضرایب همبستگی معنی داری در سطح 95٪ بین SDI و SPI بدست نیامد. در60٪ حوزه های مورد مطالعه بیشترین ضریب همبستگی بین بارش و دبی با یک ماه تاخیر، در 25٪ حوزه ها بدون تاخیر زمانی در 5/2 ٪ حوزه ها با تاخیر زمانی 2 ماهه و در 5/2٪ حوزه ها با تاخیر زمانی 12 ماهه بدست آمد. رابطه بین خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در بیشتر حوزه ها معنی دار نشد که می توان آنرا با وضعیت بدون روند بارش در بیشتر حوزه ها و روند کاهشی دبی توجیه کرد.