شگردهای گوناگون برای نونمایی بیان یک مضمون از ویژگیهای خاص کلام حافظ

تصویرسازیهای ادبی نو از مهمترین شگردهای شاعران برای اثبات قدرت و برتری خود بر سایر شاعران از گذشته تاکنون بوده و هست. دوره های مختلف ادبی و سبکهای گوناگون تا حد زیادی تحت تاثیر همین هنرنماییهای شاعران خلق شده است. تصویرهای شعری حافظ بی تاثیر در نقش او نیستند. در این پژوهش بر آنیم تا علل پرچمداری حافظ را از نظر تصویرسازی بررسی کنیم. به این منظور صرفا تصاویر ارایه شده از حافظ را از «چشم» معشوق مورد بررسی قرار داده ایم و سوالات پژوهش به این شکل مطرح میشود: حافظ در اشعارش چشم را چگونه بتصویر کشیده است؟ آیا از استعاره نوینی بهره گرفته است؟ درصورت منفی بودن پاسخ، استعاره کهن نرگس را چگونه بازنمایی کرده است؟

این مقاله براساس روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است.

حافظ در بتصویر کشیدن چشم از همان استعاره کهن نرگس بهره گرفته است؛ اما ساختار این تصویر در ابیاتش در کنار صور خیال دیگر طراوت ویژه ای دارد. ظاهرا حافظ با اینکه اغلب از تصاویر کهن ماقبل خود در شعرش بهره گرفته، با شگردهای دیگری به نونمایی این تصاویر اقدام کرده و در ذهن مخاطب آن را نو نموده است.

شگردهایی که حافظ برای تازه نمایی تصاویر کهن در اشعارش بکار گرفته، عبارتند از: تشخیص و جاندارپنداری، تناسب و تقابل، بازتوصیف و... . حافظ بیش از اینکه تصویر تازه خلق کند، تصاویر کهن را تازه نموده است.