بررسی آثار سیاست خرید تضمینی محصولات کشاورزی بر آب مجازی (مطالعه موردی گندم در استان یزد)

آب گران بهاترین ثروتی است که در اختیار بشر قرارگرفته، بخصوص در ایران که سطح وسیعی از آن را مناطق خشک و کویری در برگرفته است و این در حالی است که ایران بیشترین استخراج آب شیرین (90 تا 94 درصد) برای مصرف در بخش کشاورزی تخصیص می یابد. آب مجازی مفاهیم کشاورزی و اقتصادی را با تاکید بر آب به عنوان یک عامل کلیدی در تولید، با یکدیگر تلفیق می کند. از طرف دیگر یکی از مهمترین سیاست های اقتصادی دولت ها در مورد محصولات کشاورزی سیاست خرید تضمینی برای حمایت از تولیدکننده است. از این رو هدف پژوهش پیش رو، بررسی آثار سیاست خرید تضمینی محصولات کشاورزی بر آب مجازی در استان یزد برای دوره زمانی 1368 تا 1397 است. نتایج حاصل از برآورد الگوهای خودتوضیح برداری و تصحیح خطای برداری نشان داد که متغیر شاخص آب مجازی، مقدار تولید، متوسط هزینه و متغیر مجازی (حاصل از شکست ساختاری) تاثیر مثبت و معناداری را بر روی قیمت تضمینی گندم دارند و بین قیمت تضمینی، آب مجازی و متوسط هزینه رابطه علیت و بلندمدت مثبت وجود دارد. همچنین تغییر از طرف متغیر قیمت تضمینی بر آب مجازی در طول یک دوره ده ساله اثرات منفی و کاهشی داشته ولی در پایان شوک و در دوره دراز مدت با کمی تاثیر کاهشی، در منطقه مثبت تعدیل می شود. در نتیجه باید در اتخاذ سیاست های حمایتی به ویژه سیاست خرید تضمینی به مبحث آب مجازی به عنوان عاملی اثرگذار و مهم توجه شده و در جهت حمایت از تولیدکننده سیاست خرید تضمینی با توجه به متغیر آب مجازی استمرار داشته باشد.