بررسی تاثیر تراکم بوته بر برخی خصوصیات بیوشیمیایی و اسانس گیاه دارویی زوفایی (Thymbra Spicata)

جهت بررسی تغییرات برخی از خصوصیات بیوشیمیایی برگ و سرشاخه دو اکوتیپ از گیاه دارویی زوفایی (Thymbra spicata) در پاسخ به تغییر تراکم بوته، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در سال زراعی 1396-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه تراکم کشت (فاصله روی ردیف 20، 30 و 45 سانتی متر) و دو اکوتیپ بومی گیاه زوفایی (ملکشاهی و سومار) بودند. بر اساس نتایج این آزمایش میزان ترکیبات آنتی اکسیدانتی، رنگیزه های فتوسنتزی (a، b و کل)، کارتنویید، آنتوسیانین، و درصد اسانس به صورت معنی دار؛ تحت تاثیر اکوتیپ و تراکم کاشت قرار گرفتند. به طوری که بیشترین میزان فنل و فلاونویید کل به ترتیب (64/91 میلی گرم اسید گالیک در گرم وزن خشک) و (20/5 میلی گرم کویرستین در گرم وزن خشک برگ) در فاصله روی ردیف 20 و 30 سانتی متر مشاهده شد. فاصله روی ردیف 30 سانتی متر، موجب افزایش میزان کلروفیل a وb به میزان 14 تا 16 درصد و کارتنویید به میزان 10 درصد گردید. بیشترین میزان آنتوسیانین (5/2 میکرو گرم بر گرم وزن تر) در فاصله روی ردیف 20 سانتی متر مشاهده شد. بیشترین درصد و عملکرد اسانس در فاصله روی ردیف 20 سانتی متر (38/91 کیلوگرم در هکتار) و اکوتیپ ملکشاهی (5/87 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد که با کاهش تراکم، درصد و عملکرد اسانس به ترتیب 6 و 13 درصد کاهش یافت. اکوتیپ ملکشاهی در مقایسه با اکوتیپ سومار از محتوای بیشتری از رنگیزه های فتوسنتزی، فنل و فلاونویید کل، کارتنویید، آنتوسیانین و درصد و عملکرد اسانس برخوردار بود.