اثر آتش سوزی بر کیفیت رواناب در حوضه های آبخیز جنگلی (مطالعه موردی: جنگل آموزشی خیرود)

آتش سوزی جنگل می تواند اثرات بسیاری بر کیفیت آب به ویژه در حوضه های تامین کننده آب آشامیدنی داشته باشد. به منظور بررسی تاثیر آتش سوزی تجویزی با شدت های کم، متوسط و زیاد بر کیفیت رواناب در جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود، 12 قطعه نمونه استقرار یافت. در اولین رخداد بارش پس از آتش سوزی و نیز شش و 12 ماه پس ازآن، نمونه های رواناب جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. مشخصه های کیفی رواناب مورد بررسی شامل pH، هدایت الکتریکی (EC)، کل مواد جامد معلق (TSS)، کل مواد جامد محلول (TDS) و سختی کل (TH) بودند. براساس نتایج به دست آمده، همه مشخصه های مذکور پس از آتش سوزی نسبت به شاهد، افزایش نشان دادند، اما اختلاف بین آن ها معنی دار نبود. بیشترین مقدار این مشخصه ها در آتش سوزی با شدت زیاد مشاهده شد، اما با گذشت زمان از آتش سوزی، آن ها روند کاهشی داشتند. فاصله از زمان وقوع آتش سوزی فقط بر TSS و TH، اثر معنی دار داشت. TSS و pH به ترتیب پس از شش ماه و یک سال در شدت های آتش سوزی کم و متوسط به مقدار شاهد رسیدند. TDS بلافاصله در اولین رخداد بارش در قطعه نمونه های شاهد و تیمارهای آتش سوزی با شدت های کم، متوسط و زیاد به ترتیب 22، 46، 53 و 78 میلی گرم در لیتر به دست آمد. مقدار این مشخصه در تیمارهای مذکور پس از گذشت یک سال از آتش سوزی به ترتیب به 25، 36، 41 و 44 میلی گرم در لیتر رسید. به طورکلی، آتش سوزی سبب تغییر در مقدار مشخصه های کیفی رواناب، هدررفت عناصر و افت حاصلخیزی خاک می شود. به منظور کاهش تخریب خاک، اقدامات مدیریتی خاک جنگل پس از آتش سوزی ضروری است.