چالش های پیشگیری وضعی از فساد قضایی با تمرکز بر شفافیت و نظارت

فساد به عنوان یکی از واقعیت های نامیمون جامعه امروزی، رشد بی سابقه ای در نظام اداری، سیاسی، اجتماعی و قضایی داشته است. این پدیده در بسیاری از نقاط جهان عدالت را خدشه دار نموده، مانع دسترسی شهروندان به حل وفصل بی طرفانه دعاوی می شود؛ و اعتماد عمومی به حکمرانی و حاکمیت یک کشور را متزلزل می نماید. نقطه مقابل فساد، عدالت است، چراکه عدالت در حفظ قابلیت پاسخگویی به شهروندان و همچنین، سایر نهادهای دولتی بسیار مهم است. بعضا، خود نهادهای عدالت محور نیز می توانند بخشی از موضوع فساد باشند. فساد قضایی، دسترسی و کیفیت عدالت و مشروعیت را نه تنها در نهادهای بخش قضایی کاهش می دهد، بلکه بر عملکرد دولت و سایر نهادهای حکومتی نیز تاثیر منفی می گذارد.

روش پژوهش حاضر، کتابخانه ای و تحلیلی بوده و ضمن ارزیابی روش های پیشگیری وضعی به کارگرفته شده در نظام قضایی ایران، در پایان به طرح پیشنهاداتی در جهت تقویت پیشگیری وضعی از فساد قضایی می پردازد.

مصادیق و مواردی از جرایم مانند ارتشاء، سوء استفاده از موقعیت شغلی، بازداشت غیرقانونی و مجموعه ای از تخلفات انتظامی در ذیل عنوان فساد قضایی جای می گیرند که دارای آثار سوء جدی بر جامعه بوده و علاوه بر روش های پیشگیری اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، کنترل آن در کوتاه مدت نیازمند بکارگیری روش های پیشگیری وضعی است. از جمله مهم ترین ابزارهای پیشگیری وضعی از جرایم می توان  بر دو عامل شفافیت و نظارت اشاره کرد.