روند تغییرات و توزیع فضایی روزهای سرد فرین شمال غرب ایران

در سالهای اخیر، پدیده های حدی دما (امواج سرمایی و گرمایی) از مباحث داغ می باشند و جامعه علمی را بر آن داشته که تحقیقات گسترده ای جهت بررسی و کشف روند، فراوانی، شدت و گستره وقوع این پدیده ها انجام دهند. در این تحقیق نیز، هدف شناسایی روند و تحلیل فضایی فراوانی وحداکثر روزهای سرد فرین در شمال غرب ایران است. بدین منظور از داده های حداقل دمای روزانه 21 ایستگاه همدید کشور در بازه زمانی 2017-1986 برای ماه های ژانویه، فوریه، مارس، آوریل، نوامبر و دسامبر استفاده شد. با استفاده از ضریب شاخص استاندارد روزهای سرد با شدت پایین تر از 2/1- به عنوان روزهای سرد فرین برای هر ایستگاه به صورت ماهانه استخراج شده و برای شناسایی رفتار روزهای سرد فرین از آزمون من کندال و تحلیل فضایی با استفاده از شاخص انسلین موران محلی I و آماره لکه داغ  استفاده گردید. نتایج نشان داد که وجود روند کاهشی روزهای سرد فرین در اکثر ماه ها (بجز در یکی دو ایستگاه) فاقد معنی داری آماری می باشند و تنها در ماه مارس روند کاهشی معنی داری در حدود 50 درصد از ایستگاه ها رخ داده است. تحلیل فضایی روند ماه مارس نشان داد که روند کاهشی معنی دار در شمال غرب و جنوب شرق منطقه تشکیل خوشه و لکه سرد داده است. همچنین نتایج حاصل از شاخص های تحلیل فضایی در شمال غرب کشور بیانگر این است که فراوانی و حداکثر تعداد رخداد روزهای سرد فرین در منطقه در ماه های مورد مطالعه، تشکیل الگوی خوشه ای بالا (خودهمبستگی مثبت) و پایین (خودهمبستگی منفی) داده اند و بیش از 50 درصد از وسعت پهنه مورد مطالعه نیز فاقد الگوی فضایی هستند. الگوهای خوشه ای تشکیل شده در ماه های مختلف سال، در مکان های متفاوتی شکل گرفته و آرایش فضایی الگوهای خودهمبستگی و لکه های داغ در ماه های مورد مطالعه، مشابه نیستند. همچنین نتایج حاصل بر اساس شاخص  محل تشکیل خوشه ها را در شاخص موارن محلی I تایید می کند.