شیرین، شه بانویی در خوزستان و میان رودان یا شاه دختی در ارمنستان؟ (با نگاهی به تاریخ نگاری های ایرانی، سریانی، ارمنی و رومی)

با توجه به این که سیمای شیرین در منابع تاریخی با سیمای داستانی او تفاوت دارد، در این مقاله ابتدا به چگونگی جایگاه و موطن او در منابع کهن فارسی، سریانی، رومی و ارمنی پرداخته ایم؛ در منابعی همچون تاریخ بلعمی و شاه نامه، شیرین کنیز و محبوبه خسرو است و ذکری هم از موطن و اصالت او نیامده، اما در منابعی دسته اول و هم روزگار با خسرو و شیرین تاریخی، همچون رویدادنامه سریانی، تاریخ سبیوس، تاریخ تیوفیلاکت سیموکاتا، شیرین اهل خوزستان و نواحی جنوب غربی ایران شهر عهد ساسانی یا میان رودان دانسته شده است. اما این که چرا شیرین که در روایات تاریخی، اهل جنوب غرب ایران یا خوزستان بوده و در روایات ناحیه اران، مبدل به شاه دختی ارمنستانی شده، برخاسته از چند پیش زمینه و دلیل تاریخی دانسته ایم بدین قرار: 1) روایت پردازان این قصه خود اهل این ناحیه بوده اند و او را از آن خود کرده اند؛ 2) خسروپرویز در مقطعی تاریخی در بردع و آذربایجان به سر برده و خاطره اش در آن سامان باقی مانده؛ 3) شیرین خود از اهل نصارا و هم کیش ارمنیان بوده؛ 4) احتمال خلط و التباس بین مکانی به نام «بیت آرامایه» و «ارمن» و جایگزینی تبار ارمنی به جای تبار آرامی برای شیرین هم هست. بنابراین قصه پردازان اران و ارمن، برای هویت سازی و هم ذات پنداری او را بدانجا نقل مکان داده اند.