تحلیلی برارتقاء کیفیت فضاهای شهری در سکونتگاه های غیررسمی با تاکید بر مولفه فرم و حس مکان

بهبود کیفیت زندگی در هر جامعه ای یکی از مهمترین اهداف سیاست های برنامه ریزی شهری آن جامعه است. مهمترین معیاری که در ارزیابی شهرها و محیط های شهری باید لحاظ شود، کیفیت فضاهای عمومی موجود در آن است چرا که فضاهای عمومی زمینه ساز برخوردهای اجتماعی شهروندان با یکدیگر بوده و تجلی گر انباشت های فرهنگی و هویتی شهر هستند. امروزه شاهد پدیده ای نابهنجار با عنوان اسکان غیررسمی هستیم که تجلی فقدان برآورده شدن نیاز مسکن و سرپناه اقشار کم درآمد است.فضاهای شهری در این سکونتگاه های نابسامان از جهات بسیاری با بافت اصلی شهر تفاوت دارد چرا که از نظر سکونت، بهداشت، خدمات عمومی و تسهیلات زیربنایی شهری در شرایط نامطلوبی به سر می برند. شهر تاریخی توس به عنوان نمونه ای از این سکونتگاه ها است.

پژوهش حاضر در پی آن است تا با استفاده از معیارهای کیفیت محیطی به ارزیابی عرصه های عمومی شهر توس بپردازد.

روش شناسی:

روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی-پیمایشی است ؛ حجم جامعه آماری 313 نفر بوده است که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده است  و از طریق پرسشنامه و برداشت های میدانی اطلاعات لازم به دست آمده است، سپس از طریق AHP  و تکنیک سوات  داده ها مورد بررسی قرارگرفته است .

یافته ها و نتایج:

در بررسی کیفیت عرصه های عمومی مولفه های حس مکان و فرم شهری با روش AHP مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است که برای تعیین ضریب اهمیت(وزن) معیارها دو به دو باهم مقایسه شده و یک ماتریس 6*6 ثبت شده است که بعد از تعیین ضریب اهمیت معیارها و ضریب اهمیت گزینه ها، سکانس ها اولویت بندی شده اند. برای بررسی مولفه حس مکان براساس نتایج به دست آمده از پرسشنامه ها کلیدواژه های خاطره انگیزی، هویت، امنیت، زیبایی، نظم و تنوع به عنوان عوامل تاثیرگذار برحس مکان از دیدگاه مردم می باشد. در جهت ارتقا کیفیت فضاهای شهری توس براساس مولفه های حس مکان و فرم شهری و بررسی مسایل و مشکلات شهری، راهبردهایی اتخاذ شده است.