اثر اسید سالیسیلیک و کودهای زیستی بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک و عملکرد ارقام نخود دیم (.Cicer arietinum L)

بهبود وضعیت فیزیولوژیک گیاه در شرایط دیم می تواند باعث افزایش توان گیاه و بالابردن تولید در گیاه گردد. در همین راستا آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در کرمانشاه در شرایط دیم اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو رقم بیونیج (رقم محلی) و آزاد (رقم اصلاح شده)، سه سطح محلول‏پاشی اسید سالیسیلیک (عدم کاربرد، مصرف نیم و یک میلی‏مولار) که حدود دو هفته قبل ازگل دهی آغاز و به مدت20 روز ادامه یافت و کودهای زیستی در پنج سطح (شاهد، باکتری بیوسوپرفسفات (Pseudomonas+Enterobacter)، باکتری بیوسولفور (.Thiobacillus spp)، باکتری ریزوبیوم (Mesorhizobium ciceri) و قارچ میکوریز (Rhizophagus irregularis) همزمان با کاشت اعمال گردید. صفات مورد بررسی شامل محتواینسبی آب برگ، آب نسبی ازدست رفته‏ برگ ها (RWL[1])، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، نسبت کلروفیلa/b، کاروتنویید، پراکسید هیدروژن، فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکیسداز و عملکرد دانه بود. محلول‏پاشی اسیدسالیسیلیک و کاربرد کودهای زیستی تولید پراکسید هیدروژن را افزایش و فعالیت آنزیم‏های کاتالاز و پراکسیداز را کاهش داد. بالاترین فعالیت کاتالاز در رقم بیونیج×عدم محلول پاشی اسید سالیسیلیک، رقم بیونیج×عدم کاربرد کود زیستی و عدم کاربرد اسید سالیسیلیک×کود زیستی و کمترین فعالیت کاتالاز در رقم آزاد×اسید سالیسیلیک یک میلی مولار، رقم بیونیج×بیوسوپرفسفات و اسید سالیسیلیک یک میلی مولار×بیوسولفور به دست آمد. بالاترین و کمترین فعالیت پراکسیداز به ترتیب در شرایط عدم کاربرد اسید سالیسیلیک×عدم کاربرد کود زیستی (078/0 نانومول بر دقیقه بر گرم) و اسیدسالیسیلیک یک میلی مولار×کاربرد ریزوبیوم (049/0 نانومول بر دقیقه بر گرم) حاصل شد. محتوای کلروفیلa، کلروفیلa/b، کلروفیل کل و کاروتنویید با کاربرد کودهای زیستی به ترتیب تا 83/1، 269/1، 347/3 و 66/9 میلی‏گرم بر میلی‏لیتر افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه به میزان 1626 کیلوگرم در هکتار در تیمار کاربرد ریزوبیوم و در سطح نیم میلی مولار اسید سالیسیلیک به دست آمد. با توجه به نتایج این پژوهش محلول پاشی نیم ‏میلی‏مولار اسید سالیسیلیک همراه با کاربرد کودهای زیستی دارای باکتری ریزوبیومی و قارچ میکوریز علاوه بر بهبود ویژگی فیزیولوژیکی، منجر به افزایش 34 درصدی عملکرد دانه در مقایسه با شاهد گردید که به لحاظ اقتصادی بسیار قابل توجه بود.