گستره دلالی برهان صدیقین

مسئله اثبات وجود واجب الوجود و اسماء و صفاتش همواره یکی از دغدغه های فیلسوفان و متکلمان در عالم اسلام بوده و یکی از مسایل مهم در فلسفه اسلامی به شمار می رود. لذا اندیشمندان اسلامی برهان های فراوانی همچون برهان حرکت، برهان نفس، برهان حدوث و برهان صدیقین برای اثبات ذات واجب الوجود مطرح کرده اند. برای نخستین بار ابن سینا برهان صدیقین را در شماری از آثارش مطرح کرد و فیلسوفان پس از وی نیز با اندکی تفاوت تقریرهایی از این برهان عرضه کردند. ویژگی مهم برهان صدیقین این است که با حذف واسطه ها به اثبات ذات واجب می پردازد. به عبارت دیگر، از ذات به ذات می رسد. در این مقاله در پی آنیم که گستره دلالی و قلمرو این برهان نسبت به اسما و صفات را اثبات و آشکار کنیم و به این پرسش پاسخ دهیم که: آیا برهان صدیقین افزون بر اثبات ذات الاهی، توانایی اثبات اسماء و صفات را نیز دارد یا خیر؟ بدین منظور ابتدا به معرفت پذیری صفات و برهان پذیری ذات و صفات می پردازیم. آنگاه ثابت خواهیم کرد که برهان صدیقین، اسماء و صفات واجب الوجود را نیز اثبات می کند. پیش فرض مهم این مسیله، عینیت اسماء و صفات با ذات است.