بررسی تحلیلی انتقادی برهان علامت صنعتی بر وجود خدا

رنه دکارت (1596-1650) فیلسوف فرانسوی و تجدیدکننده فلسفه غرب، فلسفه اش را بر اساس شک دستوری و گذشتن از همه باورهای پیشین، حتی وجود عینی خودش، بنیان نهاد، و سپس با تکیه بر شهودی انکارناپذیر، معروف به کژیتو، و متجلی در قضیه «می اندیشم پس هستم»، به نخستین باور قطعی اش، یعنی وجود خودش، به عنوان «من متفکر» رسید. سپس از طریق نفس اندیشه گر درباره وجود خدا استدلال کرد و آنگاه وجود واقعی خدا را، به ضمیمه اطمینان به قدرت و اراده الاهی و یقین به فریبکارنبودن خدا، ضامن درستی دیگر باورهای متعارف و باورهای علمی و فلسفی شناخت. دکارت سه دلیل برای وجود خدا اقامه کرده، که نخستین دلیل، «علامت صنعتی» است. در این مقاله برهان «علامت صنعتی» را با استفاده از ترجمه های موثق برخی از آثار دکارت تقریر می کنم. سپس انتقاداتی را که در زمان دکارت بر این برهان مطرح شد و پاسخ های دکارت را به اختصار بیان می کنم و در هر نمونه و در انتهای مقاله اصل برهان و اعتراضات و پاسخ ها را ارزیابی خواهم کرد.