معرفی و تحلیل معماری آرامگاه سلطان ابراهیم رضا (ع) در میان و خوانش یادگار نوشته های تاریخی آن

بررسی بناهای دوران اسلامی در ایران، حضور بی شمار آرامگاه های مذهبی و غیرمذهبی را نشان می دهد که در اکثر نقاط این مرز و بوم پراکنده اند. این ابنیه به عنوان یکی از مهم ترین عناصر معماری اسلامی - ایرانی از گوناگونی ویژه ای برخوردارند، به طوری که مطالعه آنها ویژگی های معماری و تزیینی هر دوره را نمایان می کند. آرامگاه برای شخصیت های مذهبی و بزرگان در ایران بیشتر از سایر کشورهای اسلامی مورد توجه بوده است؛ دلیل این امر نیز به نقش آرامگاه ها و آمیختگی آن با آداب ورسوم و مذهب ایرانیان مسلمان برمی گردد و همین امر است که توجیه گر تداوم اقبال عامه مردم به آرامگاه های مذهبی در ایران است. در این تحقیق به معرفی معماری آرامگاه سلطان ابراهیم رضا (ع) واقع در روستای آبگرم شهرستان در میان، استان خراسان جنوبی پرداخته خواهد شد. در پژوهش حاضر ضمن معرفی و تحلیل معماری بنا، نقوش و تزیینات، کتیبه ها و یادگار نوشته ها بنا موردبحث قرار می گیرد. مقاله حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی بوده و یافته های آن بخشی از طریق مطالعه منابع کتابخانه ای و بخش دیگر به صورت میدانی انجام شده است. سوال اصلی پژوهش این است که این بنا در چه دوره ای ساخته شده است و معماری بنا دارای چه ویژگی هایی شاخصی است؟ با توجه به کتیبه بنا و گزارش های کوتاهی که توسط محققان قبلی انجام شده، تاریخ ساخت بنا به دوره صفوی برمی گردد، درحالی که با مطالعه و تحلیل معماری بنا با بناهای تیموری در خراسان، احتمالا قدمت آن به اواخر دوره تیموری برمی گردد. آرامگاه سلطان ابراهیم رضا، بنایی چهار ایوانی که دارای گنبد و ایوان رفیعی در دو طبقه ساخته شده است. از جمله ویژگی های معماری بنا ضمن قرینگی آن و استفاده از طاق ها و قوس های متنوع، وجود کتیبه هایی با خطوط مختلف در داخل آرامگاه و درب های کتیبه دار است که اطلاعات کاملی از این بنا طی یک بازه طولانی را ارایه می دهد.