بررسی اثرات عصاره بافتی خرچنگ شناگر آبی Portunus segnis بر زخم معده القاء شده در موش Balb/c

موجودات دریایی پتانسیل بالایی در تولید ترکیبات زیست فعال دارند. خرچنگ Portunus segnis یکی از گونه های تجاری با پراکنش وسیع درخلیج فارس و دریای عمان می باشد که صورت صید جانبی در تورهای صیادی صید می شود. در پژوهش حاضر هدف مطالعه اثر مهارکنندگی عصاره های بافت خرچنگ شناگر بر زخم معده در موش به عنوان مدل حیوانی می باشد.

 صید خرچنگ از خلیج فارس- بوشهر انجام شد. عصاره های هگزانی، اتیل استاتی، بوتانولی و آبی بافت عضله خرچنگ Portunus segnis تهیه گردید. عصاره های تهیه شده بر زخم معده القایی با اتانول در موش گاواژ شد، تعداد و درصد زخم ها مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز، سرم خون موش سنجش شد. ترکیبات عصاره ای که بیشترین اثر را داشت با کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی بررسی شد.

 بر طبق نتایج به دست آمده مصرف کلیه عصاره ها در دوزهای مختلف 25، 50 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم به طور معناداری تعداد و درصد زخم را کاهش داد. عصاره های بوتانولی با دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم شاخص ضد زخم  62 % را نشان داد. اثر عصاره ها تابع مقدار دوز بود و در دوزهای خیلی کمتر از اومپرازول، اثری مشابه در درمان زخم معده داشتند. سطح آنزیم سوپراکسید دسموتاز نیز با بهبود زخم ها افزایش داشت. در عصاره بوتانولی 17 ترکیب نظیر palmitoleic acid، 9-octadecenoic acid، n-hexadecanoic acid، (z)-9-octadecenamide، eicosane و hexacosane شناسایی شد.

عصاره بوتانولی خرچنگ شناگر دارای اثرات پیشگیری از زخم معده با دوز 100 میلی گرم بر گرم بود. بررسی نتایج حاصل از این مطالعه مشاهده شد که مصرف کلیه عصاره ها در دوزهای مختلف 25، 50 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم به طور معناداری تعداد و درصد زخم معده را کاهش داد. لذا پیشنهاد می گردد برای جلوگیری از این بیماری از عصاره های خرچنگ استفاده شود.