ارزیابی اثرات کاربرد استخوان حیوانی و بن چار حاصل از آن بر سینتیک واجذبی و شکل های شیمیایی نیکل در یک خاک آهکی شور

در مطالعه حاضر، کارایی اثرات کاربرد استخوان دامی (RB) و بن چار (BC) تولید شده از آن (طی فرایند پیرولیسیس در دمای 500 (°C، بر رفتار نیکل در یک خاک آهکی آلوده شده به این عنصر، مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور، RB و BC در سطوح 5/1 و 3 % (وزنی/وزنی) به صورت جداگانه به خاک آلوده به نیکل (350 میلی گرم نیکل بر کیلوگرم خاک) افزوده شده و پس از اعمال فرایند خوابانیدن (3 ماه) تحت رطوبت ظرفیت زراعی، رفتار نیکل در خاک، طی تکنیک های سینتیک واجذبی و عصاره گیری دنباله ای، در آزمایشگاه گروه پژوهشی محیط زیست، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان (سال 1399)، بررسی گردید. بر اساس نتایج، BC باتوجه به سطح ویژه بسیار بالا (9/95 m2 g-1)، ایجاد فرایند تبادل با نیکل از طریق کلسیم موجود در سطح خود و تشکیل کمپلکس سطحی ارتوفسفات - نیکل، سبب کاهش معنی دار نیکل واجذب شده در مقایسه با نمونه خاک شاهد (بدون اعمال تیمار) شد. در طرف مقابل، RB با داشتن سطح ویژه بسیار پایین (96/0 m2 g-1) و مکانیسم آزادسازی یون هیدروژن در خاک، سبب افزایش واجذبی نیکل در خاک، در مقایسه با نمونه شاهد شد. بررسی شکل های شیمیایی نیکل در خاک های تیمار شده با BC و RB، به ترتیب نشان از کاهش (22/33- 2/43 %) و افزایش (9/15- 97/20 %) معنی دار فاکتور تحرک نیکل در مقایسه با نمونه شاهد (8/38 %) شد. معادله دومرحله ای مرتبه اول، باتوجه به روند دوفازی واجذب نیکل در همه نمونه های خاک، پیش بینی مناسبی (%99<R2) از سینتیک واجذبی نیکل نشان داد. به طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد، فرایند پیرولیسیس با تغییر ساختار فیزیکی و شیمیایی RB، سبب بهبود خصوصیات تثبیت کنندگی BC و درنهایت تثبیت نیکل خاک شده است، که لزوم توجه به کاربرد و افزایش کارایی (اصلاحات فیزیکی و شیمیایی) بیشتر از این تثبیت کننده در تحقیقات آتی را طلب می کند.