بررسی تنوع ژنتیکی در برخی از توده های بابونه(.Matricaria Chamomilla L) با استفاده از صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و اسانس

گیاهان دارویی کاربرد فراوانی در درمان انسان ها داشته و دارند، در این میان بابونه یکی از با ارزش ترین و پرکاربردترین گیاهان دارویی در جهان است. یکی از مهمترین برنامه های اصلاحی، شناخت تنوع ژنتیکی برای ارزیابی اولیه توده های گیاهی است به این منظور بررسی تنوع ژنتیکی و طبقه بندی اکوتیپ های بابونه آزمایشی طراحی و اجرا گردید.

25 اکوتیپ ایرانی و خارجی بابونه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت فارماپلنت آلمان مورد ارزیابی قرار گرفت. برخی از این اکوتیپ ها از مناطق طبیعی رشد آن ها جمع آوری شد و برخی نیز نمونه های زراعی بابونه بودند. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی آنها برخی صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و اسانس مورد ارزیابی قرار گرفتند.

نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف اکوتیپ ها از لحاظ تمام صفات در سطح احتمال 1% معنی دار بوده و تنوع ژنتیکی زیادی را بین اکوتیپ ها نشان داد. نتایج همبستگی های فنوتیپی صفات مورد بررسی نشان داد که صفات درصد اسانس، قطر گل، تعداد گل و وزن اندام هوایی از جمله صفات مهم و تاثیرگذار بر عملکرد اسانس بودند. بیشترین میزان وزن تر و خشک اندام هوایی، قطر گل و عملکرد اسانس را سه اکوتیپ اسلواکی، ایذه (2) و لهستان به خود اختصاص دادند، ولی بیشترین درصد اسانس را اکوتیپ ایذه (1) و دره شهر دارا بودند. با توجه به نتایج تجزیه به عامل ها، سه عامل انتخاب شدند که 85/79 درصد از تغییرات را توجیه کردند. عامل اول که بیشترین درصد تغییرات داده ها را توجیه کرد، که پس از ترسیم بای پلات بر اساس دو مولفه، اکوتیپ های ایذه (2) و لهستان به عنوان اکوتیپ های برتر شناسایی شدند. تجزیه خوشه ای هم اکوتیپ های مورد نظر را در چهار گروه طبقه بندی کرد که در تمایز اکوتیپ ها بر اساس صفات مورد نظر به صورت مطلوب عمل کرد و پراکنش اکوتیپ ها بر اساس نمودار بای پلات را تایید کرد.

 نتایج نشان داد که صفات درصد اسانس، قطر گل، تعداد گل و وزن اندام هوایی از جمله صفات مهم و تاثیرگذار بر عملکرد اسانس بودند. با توجه به اینکه تنوع برای این صفات در بین اکوتیپ های مورد بررسی مشاهده شد، بنابراین غربالگری به منظور افزایش این صفات می تواند باعث افزایش عملکرد شود. بیشترین میزان وزن تر و خشک اندام هوایی، قطر گل و عملکرد اسانس را سه اکوتیپ اسلواکی، ایذه (2) و لهستان به خود اختصاص دادند ولی بیشترین درصد اسانس را اکوتیپ ایذه (1) و دره شهر دارا بودند.