پاسخ خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی رقم گندم آسمان به محلول پاشی روی و آهن در شرایط دیم

با توجه به کمبود عناصر ریزمغذی و نیاز مبرم به غنی سازی در گیاهان مهم و راهبردی در تغذیه جامعه انسانی همچون گندم، ضرورت ایجاب می کند تا هر گونه راهکاری برای بهینه کردن کیفیت و تولید این محصول مورد ارزیابی قرار گیرد. همین امر سبب روی آوری پژوهشگران به بررسی تاثیر محلول پاشی عناصر روی و آهن در مراحل مختلف رشدی جهت ارزیابی عملکرد دانه و صفات کیفی گندم شده است.

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی عناصر روی و آهن بر صفات غلظت روی، آهن، درصد نیتروژن در برگ پرچم، شاخص کلروفیل، دمای کانوپی، پایداری غشای سیتوپلاسمی، درصد نیتروژن دانه، عملکرد پروتیین دانه و عملکرد دانه گندم دیم آسمان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گنبدکاوس در سال زراعی 99-1398 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل محلول پاشی در چهارسطح (محلول پاشی عنصر روی، محلول پاشی آهن، مصرف همزمان روی و آهن و محلول پاشی آب خالص به عنوان شاهد)  و فاکتور دوم در سه سطح زمان محلول پاشی (پنجه دهی، ساقه دهی و پرشدن دانه) در نظر گرفته شد.

نتایج تجزیه واریانس نشان داد که محلول پاشی با آهن، روی و مصرف همزمان آهن و روی اثر معنی داری روی صفات مورد بررسی داشت. همچنین محلول پاشی در مراحل مختلف رشد اثر معنی داری بر صفات مورد ارزیابی به جز شاخص کلروفیل و عملکرد دانه داشت. اثر متقابل محلول پاشی در زمان محلول پاشی نیز نشان داد، حداکثر مقدار روی در برگ پرچم مربوط به محلول پاشی روی (در زمان پرشدن دانه) و بالاترین میزان آهن در برگ پرچم نیز مربوط به محلول پاشی توام روی و آهن (در مرحله پرشدن دانه) و محلول پاشی آهن (در مرحله ساقه دهی) به دست آمد. بیشترین درصد نیتروژن دانه در تیمار محلول پاشی آهن (2/06 درصد) و محلول پاشی توام روی و آهن (2/04 درصد) در زمان محلول پاشی ساقه دهی بدست آمد. که از لحاظ آماری دریک گروه قرار داشتند. به علاوه عملکرد پروتیین دانه در شرایط محلول پاشی همزمان روی و آهن در زمان ساقه دهی نسبت به سایر تیمارها دارای بالاترین مقدار بود. در نهایت بیشترین عملکرد دانه نیز با مصرف همزمان آهن و روی در زمان پرشدن دانه و ساقه دهی بدست آمد.

به طور کلی، محلول پاشی با عناصر ریزمغذی روی و آهن، باعث بهبود صفات کیفی گندم شد و عملکرد دانه گندم را در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد.  همچنین محلول پاشی عناصر آهن و روی به تنهایی و یا در ترکیب با یکدیگر سبب افزایش عملکرد دانه و صفات کیفی گندم دیم در شرایط اقلیمی منطقه گردید.