بررسی و تبیین اکراه در حقوق کیفری ایران با تاکید بر تحولات قانون مجازات اسلامی سال 1392

اکراه به اعمالی که موثر در شخص باشعور بوده و او را نسبت به جان، مال یا آبروی خود تهدید کند به نحوی: که عادتا قابل تحمل نباشد، گفته می‌شود. اکراه با تهدید صورت می گیرد و در اراده ی مکره که او را فاقد قصد یا رضا می کند و مهم ترین دلیل فقهی رفع مسیولیت: حدیث رفع می باشد و در حقوق به خاطر معیوب شدن اراده فرد مکره، مسیولیت از او برداشته می‌گردد. اکراه به این معناست که شخص دیگری را از طریق فشارهای روحی و روانی در موقعیتی قرار دهد که مجبور شود بین ارتکاب جرم و از دست دادن یکی از امور بااهمیت زندگی (مانند جان و مال خود یا نزدیکانش) فقط یک مورد را انتخاب کند؛ به‌نحوی‌که اگر مرتکب جرم نشود، جان یا مال یا ناموس خود یا عزیزانش مورد تعرض قرار گیرد. در این مورد قانون مرتکب جرم را سزاوار مجازات نمی‌داند و مجازات فاعل جرم را بر اکراه کننده تحمیل می‌کند. بر اساس ماده 151 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392، «هرگاه کسی براثر اکراه غیرقابل‌تحمل مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می‌شود مجازات نمی‌شود. با توجه به اینکه در قانون جدید در ماده 151 به‌صراحت مقرر می‌دارد در حالت اکراه مرتکب مجازات نمی‌شود. بر این مبنا اثر حقوقی اکراه معافیت از مجازات است اما هنوز ابهاماتی درزمینه‌ی تاثیر اکراه در جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص همچنان وجود دارد.