آثار مورفو فیزیولوژیک پرتوگاما بر گونه چمانواش بلند

پرتوگاما از پرتو های یون ساز است که به منظور القاء جهش در گونه های مختلف گیاهی استفاده می گردد. این مطالعه به منظور بررسی پاسخ های رشدی و فیزیولوژیکی دو ژنوتیپ 75C (ژنوتیپ بومی) و Pacer (ژنوتیپ خارجی) از گونه چمانواش بلند به پرتوگاما و همچنین تعیین دز مناسب پرتوگاما جهت استفاده در برنامه به نژادی از طریق جهش این گونه صورت گرفت. بذرهای هر دو ژنوتیپ در معرض دزهای مختلف پرتو شامل 50، 100، 150، 200، 300 و 400 گری حاصل از چشمه کبالت 60 قرار گرفتند. نمونه های پرتودیده به همراه نمونه های شاهد در گلدان کشت و در شرایط گلخانه نگهداری شدند. نتایج نشان داد که دز پایین پرتوگاما (50 گری) اثر محرکی بر میزان رشد گیاهچه هر دو ژنوتیپ موردبررسی داشت. به هرحال، دزهای بالای پرتو (100 تا 400 گری) سبب کاهش معنی داری در صفات درصد زنده مانی و ارتفاع گیاه و افزایش تعداد روز تا سبز شدن در هر دو ژنوتیپ گردید. همچنین، دزهای بالای پرتو سبب کاهش معنی داری در فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و افزایش معنی داری در میزان پرولین و مالون دی آلدهید در گیاهچه هر دو ژنوتیپ در مقایسه با گیاهان شاهد گردید. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که همبستگی مثبتی بین زنده مانی و رشد گیاه با میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی وجود دارد. بااین حال، رشد گیاه همبستگی منفی با میزان پرولین و مالون دی آلدهید بعد از پرتودهی نشان داد. در ژنوتیپ بومی چمانواش (75C) حساسیت بیشتری به تنش پرتوگاما ازلحاظ میزان رشد نسبت به ژنوتیپ خارجی Pacer مشاهده گردید. بر اساس تجزیه پروبیت، دزهای 212 و 223 گری پرتوگاما به عنوان دزهای 50 درصد کشندگی (LD50) به ترتیب در ژنوتیپ 75C و Pacer تعیین شد. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی، تنش پرتوگاما تاثیر منفی بر زنده مانی، ویژگی های مورفولوژیکی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی چمانواش بلند نشان داد و دزهای 200 تا 250 گری می تواند به عنوان دز مناسب پرتوگاما جهت استفاده در برنامه های به نژادی از طریق جهش در این گونه مورداستفاده قرار گیرد.