بررسی ترکیبات فنلی، فلاونوئیدی و محتوای اسانس گیاه دارویی برازمبل Proveskia abrotanoides Karel در سه رویشگاه طبیعی شهرستان رازو جرگلان

گیاه دارویی برازمبل Proveskia abrotanoides Karel از گونه های ارزشمند دارویی ایران است که از دیرباز در فرهنگ سنتی مردم از فرآورده های آن جهت پیشگیری و درمان بیماری ها استفاده می شود. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر رویشگاه بر میزان ترکیبات فنلی، فلاونوییدی و محتویات اسانس، نمونه برداری به صورت تصادفی از سرشاخه های گل دار گیاه در مرحله گلدهی کامل با سه تکرار از رویشگاه های طبیعی شهرستان راز و جرگلان استان خراسان شمالی انجام گرفت. مناطق مورد مطالعه شامل منطقه تنگه ترکمن (با ارتفاع  995 متر) ، گوی نیک (با ارتفاع 1207متر) و چشمه سید (با ارتفاع 1450 متر) بود. نتایج حاصل از این آزمایش، نشان داد که تاثیر شرایط رویشگاه بر محتوای ترکیبات فنلی، فلاونوییدی و عملکرد اسانس معنی دار بود و رویشگاه چشمه سید با محتوای فنلی 115 (میلی گرم اسیدگالیک بر گرم عصاره خشک)، میزان فلاونویید 640 (میلی گرم کویرستین بر گرم عصاره خشک) و بازده اسانس 47/1 درصد به ترتیب بیشترین مقادیر این ترکیبات را نشان داد که احتمالا در تایید اعتقادات مردم بومی استان مبنی بر رغبت بیشتر آن ها به جمع آوری و مصرف برازمبل از مناطق کوهستانی قابل توجیه است. در بررسی نوع و میزان ترکیبات تشکیل دهنده اسانس نیز مجموعا 33 ترکیب شناسایی شد که 1و 8 سینیول، کامفور، کاریوفیلن و آلفاهومولن عمده ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاهان برازمبل در منطقه مورد بررسی بودند. با توجه به اینکه ارزش دارویی اسانس برازمبل به مقدار درصد ترکیبات 1و 8 سینیول، کامفور و کاریوفیلن آن بستگی دارد، در این تحقیق مشاهده شد که اسانس برازمبل های منطقه چشمه سید دارای درصد بالاتری از ترکیبات مذکور می باشد و می توان نتیجه گرفت که بهترین محل رویش این گیاه در منطقه برای حصول بهترین عملکرد کیفیت و کمیت اسانس رویشگاه چشمه سید می باشد.