اثر سرب و کادمیوم در مرحله جوانه زنی و کاربرد ورمی کمپوست در پالایش آلودگی همزمان توسط آفتابگردان زینتی (Helianthus annuus «Sungold»)

یکی از روش های اصلاح و پاکسازی خاک های آلوده به فلزات سنگین، کاربرد ترکیبات آلی مانند ورمی کمپوست به منظور پالایش و یا تثبیت آلودگی است. در این پژوهش اثر ورمی کمپوست بر قابلیت جذب فلزات سنگین سرب و کادمیوم توسط گیاه آفتابگردان زینتی و اثر این فلزات بر شاخص های جوانه زنی و استقرار گیاه مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه در دو آزمایش جوانه زنی و گلخانه ای درسال 98-1397 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. در آزمایش اول از غلظت های 50، 100 و 200 میلی گرم بر لیتر نیترات سرب و کلرید کادمیوم استفاده شد و سپس شاخص های جوانه زنی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در آزمایش دوم غلظت های صفر، پنج، 10 و 15 میلی گرم بر کیلوگرم فلز سرب، غلظت های صفر، 400 و 600 میلی گرم بر کیلوگرم کادمیوم و سطوح صفر، 15 و 30 کیلوگرم در متر مربع ورمی کمپوست به منظور قابلیت جذب فلزات سنگین توسط گیاه آفتابگران زینتی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد افزایش غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم سبب کاهش طول ریشه چه، ساقه چه و نیز شاخص های جوانه زنی مانند شاخص بنیه بذر، شاخص میزان جوانه زنی و میانگین سرعت جوانه زنی گردید. نتایج آزمایش دوم نشان داد که با افزایش غلظت سرب و کادمیوم در خاک تعداد برگ و طول ساقه گیاه آفتابگردان زینتی کاهش و میزان سرب و کادمیوم خاک، سرب و کادمیوم ریشه و سرب و کادمیوم ساقه افزایش یافت. با افزایش غلظت فلزات سنگین، فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز 50-30 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. ورمی کمپوست سبب کاهش میزان این فلزات در خاک، ریشه و ساقه گیاه آفتابگردان زینتی شد و این گیاه زینتی را می توان به عنوان پالایشگر مناطق آلوده به سرب و کادمیوم معرفی کرد.