بررسی اثر اسید سالیسیلیک در شرایط تنش خشکی بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه خرفه (.Portulaca oleracea L)

با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی خشک و کمبود اراضی مطلوب برای کشاورزی در دنیا، استفاده از گونه های گیاهی مقاوم به خشکی یا کاربرد ترکیباتی که باعث کاهش اثرات تنش خشکی و القای مقاومت در مقابل تنش در گیاهان می شوند، اهمیت زیادی دارد. در مطالعه حاضر، تاثیرات محلول پاشی برگی اسید سالیسیلیک (0، 5/0 و 1 میلی مولار) بر پاسخ های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه خرفه، تحت تنش خشکی (90، 60 و 30 درصد ظرفیت زراعی) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که تنش خشکی 60 و 30 درصد ظرفیت زراعی باعث کاهش ارتفاع (به ترتیب 5/18 و 45 درصد) و وزن خشک کل گیاه (1/43 و 6/58 درصد) نسبت به شاهد (90 درصد ظرفیت زراعی) شدند. تنش خشکی به ویژه خشکی 30 درصد ظرفیت زراعی باعث کاهش رنگیزه های فتوسنتزی، کاهش محتوای آب نسبی برگ، پایداری غشا و القای تنش اکسیداتیو (افزایش سطح متیل گلی اکسال و مالون دی آلدیید) شد. با اینحال، کاربرد برگی اسید سالیسیلیک با تنظیم متابولیسم کلروفیل (فعالیت آنزیم های کلروفیلاز و دلتا-آمینولوولینیک اسید دهیدراتاز) و بهبود متابولیسم پرولین (فعالیت آنزیم های پرولین دهیدروژناز و دلتا-1-پرولین-5-کربوکسیلات سنتتاز 1)، باعث افزایش محتوای کلروفیل و تجمع پرولین و در نتیجه، بهبود کارایی دستگاه فتوسنتز و محتوای آب نسبی برگ تحت تنش خشکی شد. اسید سالیسیلیک همچنین از طریق افزایش فعالیت آنزیم های سیستم گلی اکسالاز و بهبود حالت اکسایس-کاهش چرخه آسکوربیک اسید-گلوتاتیون، باعث بهبود تحمل گیاه به تنش خشکی شد. بنابراین، اسید سالیسیلیک تحت شرایط تنش خشکی می تواند در کاهش و تعدیل اثرات منفی تنش نقش موثری داشته باشد.