تحلیل همدیدی بارش‏های همراه با طوفان تندری فراگیر بهاره در شمال غرب ایران

به‏منظور شناسایی الگوی فشار در زمان رخداد بارش‏های همراه‏ با ‏طوفان تندری فراگیر، 18 ایستگاه واقع در شمال ‏غرب ایران طی دوره 1993-2012 بررسی شد. برای به ‏دست‏ آوردن روزهای منتخب شاخص‏هایی قرار داده شد. 108 روزی که دارای شاخص‏های موردنظر بودند انتخاب شدند و برای تحلیل آماری داده‏های ارتفاع ژیوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال آن‏ها از سایت مرکز ملی پیش‏بینی محیطی (Ncep/Ncar) اخذ شد و با استفاده از تحلیل ‏عاملی نمرات عامل‏ها مشخص شد و خوشه ‏بندی داده‏ها با روش تحلیل سلسله‏ مراتبی و ادغام Ward انجام شد. نتایج تحقیق نشان می‏دهد که به هنگام وقوع بارش‏هایی همراه ‏با ‏طوفان تندری فراگیر پنج الگو منطقه موردمطالعه را تحت تاثیر قرار می‏دهد و عامل گستردگی طوفان‏های تندری ترکیب الگوهای همدیدی با صعود محلی است. در این پژوهش الگوی کم‏ارتفاع بسته بیشترین و الگوی ناوه عمیق کمترین تکرار را داشتند. الگوی ناوه عمیق و ناوه ضعیف نسبت به سایر الگوها از گستردگی جغرافیایی کمتری برخوردارند و در زمان رخداد آن، منطقه موردمطالعه دمای سطحی بیشتری را تجربه می‏کند. در این دو الگو بیشینه جریان قایم ‏هوا در تراز زیرین قابل ‏مشاهده است. همچنین، دریای خزر در تامین رطوبت ترازهای زیرین نقش ایفا می‏کند. هنگام رخداد الگوهای کم‏ارتفاع بسته، بندال و ناوه شرق ‏مدیترانه، منطقه مورد مطالعه دمای سطحی کمتری را تجربه می‏کند. همچنین، بیشینه جریان قایم ‏هوا در تراز میانی ‏مشاهده شده‏ است. رطوبت در این الگوها بیشتر از منابع دریای سرخ و دریای مدیترانه تامین می‏شود.