پاسخ ریحان (Ocimum bacilicum L.) به منابع مختلف تغذیه ای در رقابت با علف های هرز

مطالعه جنبه های مختلف به زراعی گیاهان دارویی از جمله تغییرات کمی و کیفی این گیاهان در پاسخ به منابع تغذیه ای مختلف، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا پژهش حاضر به منظور بررسی تغییرات کمی و کیفی گیاه ریحان به منابع مختلف تغذیه ای در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام در سال 1396 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل عامل اصلی، رقابت گیاه زراعی و علف های هرز (در دو سطح وجین علف هرز و عدم وجین علف هرز) و عامل فرعی منابع کودی مختلف شامل: 1- شاهد (بدون کود)، 2- کود شیمیایی (اوره + سوپر فسفات تریپل + سولفات پتاسیم)، 3- اسید هیومیک، 4- کود حیوانی (از منبع گاوی) پوسیده، 5- کود شیمیایی + اسید هیومیک، 6- کود شیمیایی + کود حیوانی، 7- کود حیوانی + اسید هیومیک و 8- محلول پاشیNPK (20-20-20) + micro (Fe, Zn, Mn, B)  بود. نتایج نشان داد که صفات فیتوشیمیایی از جمله فنل، فلاونویید کل و فعالیت آنتی اکسیدانی در شرایط وجود علف های هرز افزایش معنی داری را در هر دو چین نسبت به تیمار شاهد (عاری از علف هرز) نشان داد. بیشترین میزان وزن تر کل در چین اول (11527 کیلوگرم در هکتار) و چین دوم (15077 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار کود شیمیایی + اسید هیومیک بود؛ همچنین تیمار کود حیوانی + اسید هیومیک بیشترین وزن خشک کل در چین اول (3/1822 کیلوگرم در هکتار) و چین دوم (01/2426 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. لازم به ذکر است که حضور علف های هرز موجب کاهش وزن تر و خشک کل نسبت به شرایط کنترل علف های هرز گردید؛ به گونه ای که عملکرد تر و خشک کل در چین اول به ترتیب به میزان 31/50 و 29/42 درصد و در چین دوم به ترتیب به میزان 69/48 و 58/49 درصد کاهش یافت. تیمارهای تغذیه‎ای روی تراکم و زیست توده ی علف های هرز تاثیر داشت؛ به طوری که در مرحله اول و دوم نمونه برداری، تیمار شیمیایی دارای بیشترین تراکم (به ترتیب 33/49 و 36 بوته در متر مربع) و زیست توده علف های هرز (به ترتیب 25/188 و 25/155 گرم در متر مربع) بود. کاربرد تلفیقی کودهای آلی دارای تاثیر مثبت بر صفات مورد بررسی بود. در مجموع استفاده از کودهای آلی ضمن کاهش هزینه های تولید ناشی از مصرف کودهای شیمیایی، موجب کاهش وزن خشک علف های هرز و در پی آن کاهش خسارات ناشی از رقابت می شوند، به همین دلیل روش مناسبی برای تولید سالم و پایدار این گونه محصولات می باشد.