نقش عناصرغذایی و پارازیتوئید در برهم کنش بین شته جالیز و زنبور پارازیتوئید Aphidius matricariae

برای فهم بهتر راهبردهای پایدار مدیریت شته جالیز (Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)) ضروری است که نقش نیروهای رو به بالا و رو به پایین بر پویایی جمعیت آن تعیین شود. در مطالعه حاضر، اثرات کوددهی (نیروهای رو به بالا) و پارازیتویید (نیروهای رو به پایین) روی نوسانات جمعیت شته جالیز و پارازیتویید آن (Aphidius matricariae Haliday (Hymenoptera: Braconidae)) بررسی شد. یک آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور کوددهی (0، 5/0 و 1 گرم از یک کود کامل در بوته در هر نوبت کوددهی) و رهاسازی اولیه پارازیتویید (0، 2 و 10 عدد ماده یک روزه و جفت گیری کرده A. matricariae در هر قفس) انجام شد. آزمایش با یک گیاه خیار 5 هفته ای و 10 حشره بالغ شته شروع و پس از یک نسل شته، ماده های یک روزه جفت گیری کرده زنبور به قفس ها معرفی شد. تیمارها چهار بار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تکرار و در محیط ثابت استاندارد نگهداری شدند. تعداد شته و زنبور بالغ زنده به طور هفتگی تا اتمام دو نسل کامل پارازیتویید ثبت شد. نتایج نشان داد که افزایش سطح کوددهی، موجب افزایش تراکم جمعیت شته جالیز و درصد پارازیتیسم آن شد، ولی تاثیری روی اندازه جمعیت پارازیتویید نداشت. هم چنین، رهاسازی پارازیتویید منجر به افزایش تراکم پارازیتویید و درصد پارازیتیسم شد، ولی باعث کاهش اندازه جمعیت شته جالیز شد. برهم کنش دو فاکتور تنها روی جمعیت شته جالیز تاثیر داشت. این یافته ها نشان می دهد که نیروهای رو به بالا و رو به پایین نقش مهمی در تنظیم جمعیت شته جالیز ایفا می کنند که باید در مدیریت این آفت لحاظ شود.