سبک شناسی شعر کوتاه بعد از انقلاب اسلامی مورد مطالعه: اشعار پنج شاعر کوتاه سرای معاصر

شعر کوتاه، بعد از انقلاب اسلامی به جریان شعری مشخص و مجزا تبدیل گشته است که با ساختار ویژه، زبان و مضامین منحصربفرد در حال ادامه است و برای آن میتوان کلیت سبک شناسی بیان کرد. در این مقاله با هدف مشخص کردن یک سبک خاص برای این جریان شعری، شاخصه های سبکی شعر کوتاه در اشعار پنج شاعر کوتاه سرای معاصر در سه سطح زبانی، بلاغی و فکری بررسی شده است.

روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری، اشعار برگزیده پنج شاعر کوتاه سرای معاصر(بیژن جلالی، منصور اوجی، سیدحسن حسینی، سیدعلی میرافضلی و سیروس نوذری) میباشد.

شعر کوتاه در ادبیات معاصر در میان قالبهای نیمایی شعر سپید و منثور، موج نو، شعر حجم، و موج ناب وجود داشته است، اما بعد از انقلاب اسلامی بویژه با معرفی هایکو به جامعه ادبی، از دهه هفتاد به بعد شاعرانی صاحب سبک دارد و دیگر یک قالب شعری نیست بلکه یک جریان ادبی با مبانی نظری خاص خود است. در این شعر از نظر سبک شناسی در سطح زبانی، موسیقی بیرونی و کناری اهمیتی ندارد. در موسیقی درونی انواع جناس، تکرار واج و واژه آمده است. در سطح زبانی، ساختاری ساده دارد و واژه های دشوار استفاده نشده است و از نظر سطح نحوی، کاربرد اشعار بی فعل، اتمام شعر با علامت سوال و سه نقطه شاخصه سبکی دارد. در سطح ادبی، شعری تصویرساز است و انواع تشبیه، تشخیص، تناقض، ایهام، و مراعات النظیر وجود دارد و در سطح فکری مفاهیم تعلیمی، عرفانی، طبیعت گرایی، عشق، مرگ، تنهایی، اشعار وصفی، طنز و اشعار انتقادی درونمایه های اصلی آن است.

شعر کوتاه معاصر، ساختار زبانی ساده و عاری از واژه های دشوار و نامانوس دارد. شاخصه سبکی آن عدم تعهد به موسیقی بیرونی و کناری است و شاعران به سلیقه از آن استفاده کرده اند. اما در موسیقی درونی با توجه به ظرفیتهای زبانی ادب فارسی غنی است. در حوزه ادبی، شعری خیال انگیز است و انواع آرایه های ادبی در آن بکار رفته است. در حوزه مضمون، شعری متعهد و معناگرا میباشد که به مضامین وصفی، عرفانی، انتقادی توجه بیشتر شده است.