سنجه های درستی آزمایی احتمالات تفسیری در روش تفسیر قرآن با قرآن بر اساس اصول تحلیل گفتمان

مقایسه برخی تفاسیر با روش قرآن با قرآن نشان می دهد مفسران در گزینش آیات مفسر متفاوت عمل کرده اند و به هنگام تعارض احتمالات تفسیری، به دلیل فقدان سنجه ها و معیارهای اعتبار، گاه دچار لغزش یا برداشت های تفسیری متفاوتی شده اند. این پژوهش، باروش توصیفی-تحلیلی، اصول تحلیل گفتمان را با اصول وقواعد تفسیر قرآن، تلفیق وتطبیق نموده برخی ازملاک های صحت وسقم را شناسایی و معیارهایی را برای ارزیابی روش تفسیر قرآن با قرآن، توصیه وتجویز می نماید. با تجمیع آیات روشن می شود که سنجه اعتبار آیات مفسر و معنی ترجیحی واژه هم خانواده معنایی، گاهی به دلیل شواهد تاریخی در متن است نه صرف شباهت سیاق لفظی. سنجه های درستی آزمایی احتمالات تفسیری، با تلفیق اصول معناشناسی متن و قواعد فهم قرآن بدست می آید که با توجه به بافت کلامی متن (سیاق لفظی) و نگرش سیستمی مفسر به متن قرآن بدست می آید. مهم ترین سنجه ها بر اساس اصول تحلیل گفتمان متن عبارتند از: بافت متن یا سیاق کلامی، توجه به معنای پایه و معنای سیاقی، توجه به عرف و نظام معنایی واژگان قرآنی، توجه به هم خانواده های معنایی و ترجیح معنی اثبات شده با قراین نسبت به معنی سیاقی مشابه، توجه به معناشناسی تاریخی اصطلاحات رایج زمان نزول و کاربرد آن در بافت جمله.