تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد ژنوتیپ های کینوا (Chenopodium quinoa)

کینوا (Chenopodium quinoa) به دلیل فواید تغذیه ای و سلامتی و سازگاری با محیط های مختلف مورد توجه ویژه ای در سراسر جهان قرار گرفته است. با وجود تحقیقات انجام شده در مورد کشت کینوا، تعیین تاریخ و تراکم مناسب کاشت آن برای ژنوتیپ ها و مناطق مختلف نیاز به بررسی و مطالعه دارد. از اینرو، هدف اصلی مطالعه حاضر تعیین اثرات تاریخ کاشت و تراکم کاشت بر عملکرد بذر کینوا در شرایط اقلیمی کرمانشاه بود. برای این منظور اثر تاریخ کاشت (25 اسفند، 25 فروردین و 25 اردیبهشت)، تراکم بوته (40 و 60 بوته در متر مربع) و ژنوتیپ  (Titicaca، Q29 و Red Carina) بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کینوا، در آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1397-1398 و 1398-1399) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. تاریخ کاشت به عنوان کرت اصلی، تراکم بوته و ژنوتیپ ها به عنوان کرت های فرعی بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (72/2179 و 39/2267 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در 25 فروردین 1398 و 25 اردیبهشت 1399 به دست آمد. تاریخ کاشت 25 فروردین و 25 اردیبهشت با تراکم بوته 60 بوته در متر مربع و ژنوتیپ Titicaca بیشترین عملکرد دانه را برای کاشت کینوا در شرایط اقلیمی کرمانشاه داشتند. همچنان نتایج نشان داد که صفات طول خوشه و عملکرد بیولوژیکی همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه در تمام تاریخ های کاشت مورد مطالعه داشت. همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه و وزن دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیکی در هر دو تراکم وجود داشت. تجزیه مسیر نشان داد که طول خوشه بیشترین تاثیر مستقیم مثبت را بر عملکرد دانه و وزن هزار دانه در تاریخ کاشت 25 اسفند ماه داشت، درحالی که عملکرد بیولوژیک و طول خوشه بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد دانه به ترتیب در تاریخ کاشت 25 فروردین و 25 اردیبهشت داشتند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که رقم و تاریخ کاشت در مقایسه با تراکم بوته تعیین کننده ترین عوامل موثر بر رشد، نمو و عملکرد دانه گیاه کینوا هستند.