اثر آبیاری با آب شور بر روی عملکرد عدس، در مقایسه با شرایط غیر شور کشت دیم (در قزوین)

در سال زراعی 1400-1399، پژوهشی بر روی گیاه عدس در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) انجام شد. تیمارها شامل یک تیمار کشت دیم (D) و پنج تیمار شوری آب آبیاری با هدایت الکتریکی برابر با  (S0)5/0،  (S1)2،  (S2)4،  (S3)6 و (S4) 8 دسی زیمنس بر متر بودند. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار اجرا شد. در تیمارهای D، S0، S1، S2، S3 و S4، به ترتیب عملکرد زیست توده عدس برابر با 66/2094، 9/3621، 6/3525، 6/2771، 62/1965 و 6/1120 کیلوگرم بر هکتار، عملکرد دانه برابر با 25/399، 53/957، 07/932، 25/639، 33/279 و 82/46 کیلوگرم بر هکتار و عملکرد کاه برابر با 41/1695، 37/2664، 53/2593، 35/2132، 29/1686 و 78/1073 کیلوگرم بر هکتار اندازه گیری شد. نتایج نشان داد کاربرد آب تا سطح شوری S2  برای کشت عدس، قابل توصیه بود و شوری بیش تر از آن باعث کاهش محصول نسبت به شرایط دیم شد. به طور دقیق تر در حد آستانه شوری آب برابر با 5/5، 3/5 و 6/5 دسی زیمنس بر متر، به ترتیب عملکرد زیست توده، دانه و کاه عدس برابر با شرایط دیم بود. در اثر اعمال تنش شوری، عملکرد نسبی (نسبت به دیم) زیست توده، دانه و کاه به ترتیب با شیب 166/0، 325/0 و 129/0 کاهش یافت. این مسیله نشان داد حساسیت عملکرد دانه به شوری آب، در مقایسه با کاه بیش تر بود. علت آن تاثیر تنش شوری بر اختلال در گرده افشانی گیاه و عدم دانه بستن غلاف ها بود. مقدار بهره وری مصرف آب در تولید زیست توده خشک عدس در تیمارهای D، S0، S1، S2، S3 و S4 به ترتیب برابر با 55/3، 32/1، 3/1، 23/1، 11/1 و 97/0 کیلوگرم بر مترمکعب محاسبه شد. دستاورد کلی پژوهش این بود که به منظور افزایش عملکرد گیاه عدس (نسبت به شرایط دیم)، امکان کاربرد آب شور (در حد تحمل گیاه) وجود داشت. در این شرایط، زمینه ای برای بهره برداری از منابع آب های لب شور منطقه نیز فراهم شد.