تاثیر برداشت از منابع آب آبرفتی بر آبدهی چشمه های کارستی (مطالعه موردی: نواحی مرکزی استان کرمانشاه)

طی دهه های اخیر تغییر در اقلیم و معیارهای اجتماعی در راستای برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی منجر به افت شدید سطح آب زیرزمینی و کاهش آبدهی چشمه های کارستی شده است. چشمه هایی که دارای حوضه آبگیر کوچک تر هستند، یا بخشی از حوضه آبگیر آن ها در آبرفت قرار دارد و یا ارتباط بیشتری بین آبخوان کارستی و آبرفتی برقرار است، چشمه های آسیب پذیرتری در برابر فعالیت های انسانی هستند. برای ارزیابی این اثرات، چشمه های کارستی نواحی مرکزی استان کرمانشاه که روند کاهش آبدهی آن ها قابل مشاهده است بررسی شده و در نهایت چهار چشمه در منطقه که خشک شده اند، به صورت دقیق تر مورد مطالعه قرار گرفته که نشان دهنده ارتباط معناداری بین سطح آب در آبرفت های اطراف و آبدهی چشمه است. هدف از مطالعه برآورد حداقل سطح آب زیرزمینی به منظور حفظ آبدهی چشمه های کارستی می باشد. براساس یافته ها اگر سطح آب زیرزمینی اطراف چشمه های خضرالیاس به 1303 متر بالاتر از سطح دریا، یاوری به 1305 متر، نیلوفر به 1311 متر و تیران به 1340 متر و یا کمتر برسد این چشمه ها فاقد آبدهی می شوند و هر زمانی که به بیشتر از این سطح (MAGWL، حداقل مجاز سطح آب زیرزمینی) برسد به صورت موقتی دارای آبدهی می شوند. این روابط به صورت فرمول ارایه شده است، راه حفظ چشمه ها سعی در نگه داشتن سطح آب زیرزمینی مناطق اطراف آن ها در یک حد مشخص است. متوسط افت سالانه سطح آب زیرزمینی در محدوده میانراهان 18، کرمانشاه 41، روانسر 25 و ماهیدشت 142 سانتی متر ثبت شده است. لذا نیاز به مدیریت و کنترل برداشت از آن ها به شدت احساس می شود.