وقوع ویروس های مهم گندم در استان خوزستان

بیماری های ویروسی در غلات به لحاظ اقتصادی از مهمترین عوامل بیماری زای این محصولات به حساب می آیند. در این مطالعه وقوع سه ویروس مهم در گندم به نام های ویروس کوتولگی گندم (Wheat dwarf virus, WDV)، ویروس کوتولگی زرد جو (Barley yellow dwarf virus, BYDV)  (گونه ی MAV) و ویروس موزاییک مخطط گندم ((Wheat streak mosaic virus, WSMV در استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در سال زراعی 1399-1400، از مزارع گندم در شهرستان های شادگان، الهایی، ملاثانی، شوش، اندیمشک و رامهرمز نمونه برداری صورت گرفت. نمونه ها توسط آزمون الایزا (Enzyme-linked immune sorbent assay, ELISA) با آنتی بادی های اختصاصی مربوط به هر ویروس مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی ها نشان داد که از 570 نمونه آزمایش شده با علایم کوتولگی، زردی و موزاییک، 172 نمونه (30 درصد) آلوده به WDV، 127 نمونه (22 درصد) آلوده به BYDV-MAV و 29 نمونه (5 درصد) آلوده بهWSMV  بودند. بدین ترتیب، WDV به عنوان عامل اصلی کوتولگی و زردی های گندم استان خوزستان معرفی گردید. علاوه بر این، آلودگی مخلوط به دو یا چند ویروس در بین نمونه ها نیز بررسی شد. حضور همزمان دو ویروس WDV و BYDV-MAV در 9 درصد از نمونه ها مشاهده شد، در حالی که آلودگی مخلوط بین WSMV وWDV یا WSMV و BYDV-MAV دیده نشد. این اولین گزارش از بررسی گسترده در مورد فراوانی ویروس های ذکر شده در مزارع گندم استان خوزستان می باشد که نتایج آن زمینه را برای کارهای تکمیلی از جمله تایید مولکولی ویروس ها، ارزیابی خسارت آنها و بررسی حساسیت و مقاومت ارقام مختلف گندم در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه ای فراهم خواهد نمود.