مطالعه تنوع در صفات اگرو- مورفولوژیکی، ترکیبات تقریبی و ترکیبات فنلی برخی گونه‎ های شنبلیله در ایران

جنس شنبلیله (Trigonella L.) یکی از جنس های شناخته شده خانواده بقولات است که در سراسر جهان می رویند. این گیاهان علاوه بر مصارف غذایی دارای خواص دارویی از جمله کاهش دهنده چربی و قند خون، ضد باکتری، ضد زخم و ضد درد می باشند.

مطالعه تنوع صفات اگرو- مورفولوژیکی، ترکیبات تقریبی و ترکیبات فنولیک اندام هوایی برخی گونه ها و خویشاوندان جنس شنبلیله بومی ایران برای معرفی گونه برتر جهت استفاده در برنامه های اصلاحی انجام شده است.

نمونه های بذر M. orthoceras ،M. monspeliaca ،M. monspeliaca ،M. monantha ،M. crassipes ،T. spruneriana ،T. foenum-graecum، T. filipes، T. elliptica، T. astroides و  M. phrygia از مناطق مختلف ایران جمع آوری و در شرایط زراعی یکسان کشت شدند. صفات مورفولوژیکی با خط کش، کولیس دیجیتال و ترازو اندازه گیری شد. ترکیبات تقریبی (رطوبت، خاکستر، فیبر، پروتیین، چربی و کربوهیدرات) و اسیدهای فنولیک اندام هوایی به ترتیب با روش AOAC و HPLC تعیین شد.

تفاوت های مورفولوژیکی معنیداری بین گونه های مورد مطالعه مشاهده شد. بیشترین محتوای پروتیین در  M. orthoceras (%13/4 ± 0/4)  و پس از آن T. filipes (%11/5 ± 0/8)، و T. spruneriana (%11/1 ± 0/4) اندازه گیری شد. محتوای فیبر بین 0/04 ± 0/7 % تا 0/4 ± 4/9 % بود. عصاره گونه های مورد مطالعه، ترکیبات کاتچین، کلروژنیک اسید، پارا کوماریک اسید به وفور (0/7 ± 69/32 تا 0/05 ± 0/01 میلی گرم بر گرم وزن خشک) یافت شدند.

دو گونه T. filipes و T. spruneriana می توانند به عنوان گونه های مناسب برای بهره برداری در سیستم های کشاورزی، صنایع غذایی و دارویی انتخاب شوند.