بررسی و تحلیل ظرفیت های گردشگری هورامان با تاکید بر خوانش منظر فرهنگی

صنعت گردشگری، امروزه به ویژه در ابعاد اقتصادی و فرهنگی خویش، نقشی تعیین کننده در توسعه‌یافتگی کشورها ایفا می نماید، به طوری که اقتصاددانان به آن، لقب «صادرات نامریی» داده اند. در ایران نیز، با تکیه بر پشتوانه ی عظیم فرهنگی، قابلیت های زیادی در زمینه ی گردشگری فرهنگی و به خصوص گردشگری فرهنگی و آیینی، وجود دارد. منظر فرهنگی مفهومی دربردارنده ی ارزش‌های فرهنگی طبیعی بوده که حاصل تعامل میان انسان و طبیعت در طول تاریخ است. علاوه بر این مناظر فرهنگی دربرگیرنده، حافظ و بیانگر هویت و تاریخ یک منطقه و ساکنین آن هستند و از این‌رو حفاظت از مناظر فرهنگی و ارزش‌های آن از اهمیت به سزایی برخوردار است. منطقه هورامان با مرکزیت فرهنگی زیارتگاه پیرشالیار و رسوم مرتبط با آن امروزه به منظر فرهنگی و شناسنامه هورامان تبدیل‌شده است. به لحاظ موقعیت جغرافیایی همچون دیگر زیارتگاه‌ها و اماکن مقدس ایران باستان و خصوصا بناهای مقدس زرتشتی که از قرن‌ها پیش در سرزمین ایران ساخته‌شده‌اند، در کنار کوه، چشمه و درخت قرارگرفته است که یادگاری از باورهای کهن ایرانیان مبتنی بر طبیعت‌گرایی بوده و ریشه در اعتقاد به ایزدان طبیعت داشته است. پژوهشگران در پی پاسخ‌گویی به این سوال بوده اند که چه عواملی بر ایجاد انگیزش های گردشگران در مواجهه با وجوه گردشگری فرهنگی- آیینی، مهم ترین نقش را ایفا می نماید. هورامان، به لحاظ توسعه ی گردشگری در سالیان اخیر بسیار مورد توجه بوده و وجود جاذبه های طبیعی، فرهنگی و آیینی خاص منطقه، قابلیت های ویژه ای را برای توسعه ی گردشگری فراهم نموده است. در این راستا، پرسشنامه ای محقق ساخته که از تفسیر داده های آن بتوان به مهم ترین انگیزش های گردشگران دست یافت، تنظیم گردید و در محدوده ی زمانی تحقیق (6 روز) تعداد 340 نسخه از آن، به صورت تصادفی ساده و حضوری، ضمن ارایه توضیحات لازم، در اختیار نمونه های تحقیق قرار داده شد و در نهایت، داده های به دست آمده، مورد تحلیل تاملی قرار گرفت. نتایج پژوهش، حاکی از این مهم است که علیرغم بعد مسافت و مشکلات اقتصادی همچنان علاقه به گردشگری فرهنگی آیینی بسیار زیاد بوده و گروه های سنی مختلف در سطوح مختلف تحصیلی این موضوع را در اولویت قرار می‌دهند.