بررسی متغیرهای هواشناسی موثر در روند تبخیر-تعرق مرجع در حوضه دریاچه ارومیه

تبخیر-تعرق مرجع (ETo) نقش مهمی در مدیریت و برنامه ریزی آبیاری دارد. بررسی حساسیت ETo به متغیرهای هواشناسی و بررسی سهم هر متغیر در روند ETo، برای مدیریت بحران آب دریاچه ارومیه ضروری است. در این مطالعه، تبخیر-تعرق مرجع در 13 ایستگاه سینوپتیک داخل و اطراف حوضه آبریز دریاچه ارومیه برای دوره 2018-1990 به روش پنمن-مانتیث فایو برآورد شد. نتایج تحلیل روند نشان داد که میانگین ETo سالانه ایستگاه ها روند افزایشی معنی داری به میزان mm year-2 0/8 دارد. به علاوه، تحلیل روند میانگین متغیرهای هواشناسی سالانه ایستگاه ها، بیانگر روندهای افزایشی معنی دار در دمای کمینه (Tmin) (°C year-1 07/0)، دمای بیشینه (Tmax) (°C year-1 09/0) و سرعت باد (u2) (m s-1 year-1 02/0) است. نتایج تحلیل حساسیت ETo نشان داد که در مقیاس زمانی سالانه، بیشترین میزان حساسیت ETo به رطوبت نسبی (RH) و کمترین میزان حساسیت ETo به Tmin است. همچنین، طی این دوره میزان حساسیت ETo به Tmax، u2 و RH افزایش و میزان حساسیت ETo به تابش خورشیدی (Rs) کاهش یافته است. نتایج تحلیل سهم متغیرهای هواشناسی در تغییرات ETo بیانگر این است که در اغلب ایستگاه ها (با اقلیم خشک و نیمه خشک) u2 بیشترین سهم را در تغییر ETo دارد. اما، در ایستگاه سردشت با اقلیم خیلی مرطوب، سهم سایر عوامل در روند ETo (کاهش RH و افزایش Tmin و Tmax) بیشتر از تاثیر کاهش u2 است. نتایج این مطالعه، لزوم توجه به پاسخ متفاوت ETo به تغییرات متغیرهای هواشناسی در اقلیم های مختلف را در برنامه ریزی سامانه های منابع آب و مطالعات وابسته به سناریوهای تغییر اقلیم برجسته می سازد.