مطالعه برخی از پاسخ های بیوشیمیایی و مولکولی ارقام جو در مرحله گیاهچه ای تحت تنش شوری

شوری خاک یکی از بزرگ ترین مشکلات کشاورزی محسوب می شود که باعث کاهش رشد و عملکرد محصولات زراعی می شود. با اینکه جو متحمل ترین گیاه نسبت به تنش شوری در بین غلات است اما مرحله گیاهچه ای جو، یکی از حساس ترین مراحل رشدی به تنش شوری می باشد. از این رو، به منظور بررسی اثر تنش شوری بر صفات بیوشیمیایی نظیر شاخص پراکسیداسیون سلولی (TBARM)، فعالیت کاتالاز و محتوی پرولین در ریشه و اندام هایی ارقام جو در مرحله گیاهچه ای، طرح فاکتوریل با پایه کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل دو سطح شوری (هدایت الکتریکی آب برابر با 0 و 22 دسی زیمنس بر متر) و دو رقم جو (رقم حساس (فجر) و مقاوم (افضل)) بود. همچنین، بیان نسبی سه ژن (NHX3، CAT1 و TIP2;3) در ریشه و اندام هوایی در مرحله گیاهچه ای تحت تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ANOVA نشان داد که اثرمتقابل بین شوری و رقم بر روی همه صفات فوق (01/0> p) معنی دار است. تحت تنش شوری، TBARM، فعالیت کاتالاز و پرولین در ریشه و اندام هوایی هر دو رقم در مرحله گیاهچه ای افزایش یافت اما بالاترین محتوای پرولین و فعالیت کاتالاز، و پایین ترین میزان TBARM در رقم متحمل (افضل) مشاهده شد. بنابراین به نظر می رسد که رقم متحمل به ترتیب با تنش های اکسیداتیو و اسمزی ناشی از تنش شوری از طریق افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی و املاح سازگار مقابله می نماید. الگوی بیانی ژن های NHX3، CAT1 و  TIP2;3در رقم متحمل تحت تنش شوری نشان داد که این ژن ها در بالا بردن تحمل به شوری در جو نقش دارند. در نتیجه، ژن های فوق می توانند به عنوان نامزدهای امیدبخش در برنامه های اصلاح نژادی برای افزایش تحمل به شوری در محصولات زراعی مورد استفاده قرار گیرند.