بررسی تاثیر عملیات آبخیزداری بر تغییر فرسایش و کلاس رسوبدهی، با استفاده از مدل تجربی MPSIAC در مناطق نیمه خشک

فرسایش خاک از جمله فرآیند هایی است که منابع آب و خاک کشور ما را به صورت مستقیم و غیر مستقیم شدیدا تهدید می کند. هر چند این پدیده طبیعی بوده و جلوگیری از آن امکان پذیر نمی باشد، لیکن شناخت تمام فرآیند های فرسایش و عواملی که در تولید رسوب ومیزان فرسایش حوزه های آبخیز دخیل هستند بسیار مهم می باشد. هدف این تحقیق ارزیابی اثرات عملیات حفاظتی بر روی تغییر فرسایش و کلاس رسوب دهی زیر حوضه های آبخیز دره مرید می باشد.

منطقه موردمطالعه در حوزه آبخیز دره مرید قرارگرفته است که از زیر حوضه  های هلیل  رود در شهرستان بافت بخش مرکزی، دهستان کیسکان روستای دره مرید در استان کرمان واقع شده است، در این مطالعه از روش محاسبه مجدد بعضی از پارامترهای مدل MPSIAC قبل و بعد از اجرای عملیات حفاظتی استفاده شد. بعد از تعیین محل های اجرای عملیات حفاظتی اقدام به تهیه نقشه های توصیفی از عوامل مدل تجربی در زمان قبل و بعد از اجرای عملیات حفاظتی گردید و سپس مقدار رسوب قبل و بعد از عملیات حفاظتی در هر زیرحوضه محاسبه شد.

میزان رسوب در زیرحوضه های شماره 1، 2، 3، 4 و کل حوضه به ترتیب از 1094/05، 697/60، 670/25، 576/88  و 932/42 به 516/79، 386/70، 398/47، 444/81 و 663/35 مترمکعب در کیلومتر مربع و یا به عبارت دیگر مقدار رسوب به ترتیب در زیر حوضه های شماره 1، 2، 3، 4 و کل حوضه 52/77، 44/57، 40/55، 22/89 و 28/86 درصد تقلیل پیدا کرد. در مورد کلاس رسوب دهی نتایج نشان داد که در زیرحوضه های 2، 3 و 4 کلاس رسوب دهی از درجه 4 به درجه 3 تقلیل پیدا کرده و در زیرحوضه 1 و کل حوضه کلاس رسوب دهی از نوع درجه 3 بوده و تغییری حاصل نشده است.

بعد از اطمینان از نرمال بودن داده  ها به روش کلومو-اسمیرنوف با استفاده از شاخص های آماری توصیفی و آزمون T جفتی در نرم  افزار SPSS17 به تجزیه  وتحلیل نتایج و بررسی معنی  داری تغییرات پرداخته شد. نتایج تحلیل آماری نشان داد که اختلاف میانگین ها صفر نمی باشد و در نتیجه فرض صفر رد می شود. به عبارت دیگر با توجه به مقدار میانگین ها اجرای عملیات حفاظتی تاثیر مثبت بر روی کاهش کلاس رسوب دهی و مقدار فرسایش داشته است و داده ها در سطح 95 درصد، از  79 درصد همبستگی برخوردار بودند.