مضامین اساسی در رویکرد نواندیشی دینی به مسائل زنان

فمینیسم اسلامی پیوند عمیقی با گفتمان نواندیشی دینی دارد. نواندیشی دینی با ورود به حوزه مسایل زنان، هم به ادبیات نظری این حوزه اعتبار علمی بخشید و هم خود امتداد اجتماعی بیشتری یافت. نواندیشی دینی نخست احساس تعلقی به مباحث زنان نداشت. جریان های برابری خواهانه و فمینیستی ایرانی به ویژه مجله زنان نقش برجسته ای در فراهم سازی زمینه های ورود جریان نواندیشی دینی در مسیله شدگی زنان داشته اند. درواقع با ابتکار این مجله، نواندیشی دینی که شاید پیش از این دغدغه مسایل زنان را به صورت برجسته در کارنامه خود نداشت، وارد این میدان شد و به تولید ادبیات نظری در این حوزه پرداخت. از همین رو چهار چهره اصلی جریان نواندیشی، یعنی محمد مجتهد شبستری، عبدالکریم سروش، مصطفی ملکیان و محسن کدیور که از دریچه بحث های معرفت شناختی، کلامی و فقهی به مسیله شدگی زنان پرداخته اند، انتخاب شدند و همه مصاحبه ها و آثار منتشرشده از آنها و در رابطه با آنها در مجله زنان از شماره 57 یعنی از آبان 1378 و در وب سایت ها تا سال 1396 به روش تحلیل محتوا و البته با رویکردی انتقادی مطالعه و واکاوی شد. نتایج پژوهش نشان دهنده چند مضمون مهم در گفتمان جریان نواندیشی دینی در رویارویی با مسیله شدگی زنان است که عبارت اند از: عدالت عصری و امضایی بودن احکام اجتماعی (نزد شبستری)، عقل تاریخی و تکثر فهم از دین (نزد سروش)، فردگرایی اخلاقی و عقلانیت و معنویت (نزد ملکیان) و عدالت مساواتی و منفعت عقلانی (نزد کدیور).