توجیه و نقد اختصاص سهمیه های مبتنی بر جنسیت برای زنان از منظر حقوق انتخابات پارلمانی؛ مطالعه تطبیقی

در حقوق انتخابات پارلمانی برخی از کشورها، سازوکار سهمیه بندی جهت افزایش نقش مشارکت سیاسی زنان پیش بینی شده است. این امر در راستای تضمین افزایش انتخاب پذیری زنان در فرایند انتخابات پارلمانی صورت می گیرد. این پرسش اساسی مطرح است که در حقوق اساسی کشورها این سهمیه ها چگونه شکل گرفته و پیش بینی سهمیه های مبتنی بر جنسیت برای زنان از لحاظ حقوقی چگونه توجیه شده است. نیز چه انتقاداتی می توان بر آن وارد کرد. در این پژوهش کوشیده شده با روش تحلیلی - توصیفی، ضمن مطالعه تطبیقی سهمیه های مبتنی بر جنسیت و نحوه توزیع کرسی های پارلمانی به زنان در نظام های انتخاباتی گوناگون، رویکردهای مخالفان و موافقان و استدلال ها بحث و ارزیابی شود. به اجمال از دیدگاه رویکردهای مخالف این سهمیه ها بر خلاف اصل برابری، حقوق حزبی، دموکراسی و شایسته سالاری هستند. حمایت از حق مشارکت سیاسی زنان، تبعیض مثبت و حقوق بشر نیز بیانگر رویکرد مدافعان است. فرض اساسی این مقاله در پاسخ به پرسش اصلی بر این مبنا استوار است که با وجود رویکردهای مخالف، امروزه در حقوق اساسی بسیاری از کشورها به منظور تضمین مشارکت سیاسی زنان، سهمیه های مبتنی بر جنسیت پذیرفته شده است.