علل و پیامدهای هیپوکسی/هیپوکسمی ناشی از کووید-19: یک مطالعه مرور روایتی

 کووید-19 سومین بیماری همه‌گیر با تظاهرات تنفسی بعد از سارس و مرس است. یکی از مشکلات بیماران مبتلا به این عفونت، رنج بردن از هیپوکسی و هیپوکسمی است که به‌ طور جدی تهدیدکننده زندگی بیماران است؛ با توجه به اینکه در حال حاضر در خصوص علل و پیامدهای هیپوکسی/ هیپوکسمی اجماع کافی وجود ندارد، لذا این مطالعه با هدف مروری بر عوامل و پیامدهای هیپوکسی و هیپوکسمی ناشی از کووید-19 انجام شده است.

این مطالعه مروری روایتی، به روش کتابخانه‌ای و جستجوی مقالات مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی؛ Science direct، Scopus، EMBASE ،Web of Science ،PubMed، SID، WHO، CDC، Springer، Elsevier و همچنین موتور جستجوگرGoogle Scholar به دو زبان انگلیسی و فارسی در محدوده‌ی زمانی 2019 تا 2022 میلادی انجام شد. بر اساس معیارهای ورود و خروج، ابتدا مقالات تکراری از طریق بررسی عنوان، سپس مقالات غیر مرتبط از طریق بررسی چکیده حذف شد و در نهایت نیز تجزیه و تحلیل داده‌ها به صورت مرور جامع مقالات و حذف مواردی که ارتباطی با اهداف مطالعه حاضر نداشتند، انجام شد.

از 1275 مقاله حاصل از جستجوی اولیه، 42 مقاله دارای معیارهای ورود بودند و بنابراین در تجزیه و تحلیل نهایی گنجانده شدند. یافته‌ها نشان داد که آسیب‌های ریوی، فعال‌سازی سیستم ایمنی و القا واکنش‌های التهابی، آسیب سیستم اعصاب مرکزی و بیماری‌های زمینه‌ای از عوامل ایجاد هیپوکسی و هیپوکسمی هستند. آسیب‌های مغزی و عصبی، اختلالات گوارشی، آسیب‌های قلبی و آسیب کبدی می‌تواند ناشی از هیپوکسی و هیپوکسمی و هذیان، انسفالوپاتی، انسفالیت، تشنج و آسیب کلیوی ناشی از هیپوکسی باشد.

اگرچه عفونت دستگاه تنفسی در بین مبتلایان به کووید-19 شایع‌تر است، تعدادی از بیماران از هیپوکسی و یا هیپوکسمی و عوارض ثانویه مرتبط با آن رنج می‌برند. جهت ایجاد هومیوستازی اکسیژن، تشخیص زود هنگام و مداخلات درمانی امری ضروری است که هنگام اکسیژن‌درمانی، باید آسیب‌های ثانویه این مداخله درمانی مد نظر قرار گیرد. بررسی میزان شاخص‌های التهابی و ایمنی در مبتلایان، ممکن است به شناسایی زود هنگام بروز این دو کمک کند.