ارزیابی کلنیزاسیون ریشه و ترکیبات بیوشیمیایی زعفران تحت رژیم آبیاری، تلقیح قارچ میکوریز آربوسکولار و کود دهی آلی

به منظور ارزیابی پتانسیل گونه های بومی قارچ میکوریز آربوسکولار زعفران در شرایط تنش قطع آبیاری بر صفات فیزیولوژیک آن، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در طی سال های 98-1396 در موسسه تحقیقات خاک و آب واقع در شهرستان کرج اجرا شد. تیمارها شامل: رژیم آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در ابتدای فصل رشد (محدودیت ملایم آبی) و قطع آبیاری در ابتدا و اواسط فصل رشد (محدودیت شدید آبی))، و عامل فرعی کود آلی در سه سطح (عدم مصرف کود آلی، ورمی کمپوست (20 تن در هکتار) و بیوچار (10 تن در هکتار)) و قارچ میکوریز آربوسکولار در سه سطح (عدم مصرف، جدایه a و جدایه b) بودند. بر اساس یافته های مولکولی هر دو جدایه جداسازی شده از ریزوسفر زعفران متعلق به گونه Rhizophagus irregularis بود. نتایج این مطالعه نشان داد برهمکنش رژیم آبیاری، کود آلی و قارچ R. irregularis اثر معنی داری بر تمام پارامترهای اندازه گیری شده داشت. بالاترین درصد کلنیزاسیون ریشه برای تیمار آبیاری مطلوب به همراه بیوچار با جدایه b (7/98 درصد) بود. بیشترین محتوای کلروفیل a، b و کاروتنویید (به ترتیب با میانگین 74/5، 36/4 و 52/1 میکروگرم در میلی لیتر) در تیمار آبیاری مطلوب به همراه ورمی کمپوست با جدایه b مشاهده شد. همچنین تیمار محدودیت شدید آبی به همراه بیوچار با جدایه b به ترتیب موجب افزایش 253، 82، 95 و 165 درصد فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز و پرولین در مقایسه با تیمار آبیاری مطلوب و عدم مصرف کود آلی و قارچ میکوریز شد که کمترین مقدار این صفات را به خود اختصاص داده بود. با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه چنین استدلال می شود که استفاده از کود های بیوچار و ورمی کمپوست همراه با جدایه b می تواند اثرات مخرب تنش رطوبت خاک را کاهش دهد.