مدل‏سازی میزان تاب ‏آوری چاه ‏های آب شرب شهرستان مراغه در برابر آلودگی نیترات و فسفات

بررسی مسیله تاب‏آوری چاه‏های آب شرب و ارایه مدلی بهینه در تعیین حریم کیفی آنها، یکی از ابزارهای مهم مدیریت و حفاظت از منابع ارزشمند آب‏های زیرزمینی محسوب می‏شود. در این مقاله از مدل دراستیک برای ارزیابی تاب‏آوری بر مبنای آسیب‌پذیری ذاتی آبخوان بر اساس مدلMODFLOW و ردیابی حرکت ذرات در آبخوان به وسیله MODPATH برای تعیین ناحیه گیرش چاه‌ها استفاده شده است. با تلفیق نتایج هر دو مدل در محیط GIS نقشه ریسک آلودگی و میزان تاب‏آوری چاه‏های آب شرب در محدوده شهرستان مراغه به صورت ناحیه‌ای و در محدوده ناحیه گیرش چاه‌های آب شرب تعیین شد. همچنین، تعیین تاب‏آوری بر اساس آسیب‏های ناشی از آلاینده‌ها به آبخوان در محدوده حریم کیفی چاه‌ها از یک مدل ارزیابی کیفی بر اساس آلاینده‏ها برای تعیین دقیق‏تر حریم کیفی استفاده شد. بیشتر چاه‏های شرب موجود در محدوده با تاب‏آوری کمتر با کاربری اراضی کشاورزی بود. میزان نیترات در چاه‏های آب شرب مراغه به طور میانگین mg/L3/7 بوده که پایین از حد استاندارد است. میزان فسفات نیز به طور میانگین mg/L35/0 بوده که بالاتر از حد استاندارد آن است. با توجه به تعیین حریم کیفی چاه شرب در سال‏های مختلف باید حریم کیفی بزرگ‌تری (ده‌ساله) برای چاه‏های این مناطق در نظر گرفته شود. برای مناطق با تاب‏آوری زیاد و کاربری‏های اراضی دیگر می‏توان حریم حفاظتی کوچک‌تری اعمال کرد.