سنجش حفاظت در برابر عفونت سارس کروناویروس 2 با اندازه گیری تیتر آنتی بادی، آری یا نه!

در سال اخیر، سارس کروناویروس 2 در سطح جهان گسترش یافته و جمعیتی را که فاقد ایمنی برای این ویروس بوده اند را آلوده کرده و مسبب بیماری و مرگ و میر قابل توجهی گردیده است (1، 2). ایمنی به سارس کروناویروس 2 چه از طریق عفونت طبیعی و چه از طریق واکسیناسیون، تا حدی سبب حفاظت و کاهش خطر پیامدهای بالینی مهم آن می گردد. برای مثال، تخمین زده شده که افراد بهبود یافته سروپازیتیو، می توانند تا 89% حفاظت در برابر عفونت مجدد  داشته باشند (3) و اثربخشی واکسن نیز 50 تا 95% گزارش شده است (4). با این وجود طول دوره ایمنی ایجاد شده مشخص نیست و با گذشت زمان این ایمنی، تضعیف می شود (5، 6). به علاوه نگرانی فرار واریانت های جدید از سیستم ایمنی نیز وجود دارد (7). یک سوال مهم که در اینجا مطرح می شود شناسایی ارتباط ایمنی با حفاظت علیه سارس کروناویروس 2 و بنابراین پیش بینی این که چطور این تغییرات، بر نتایج بالینی بیماری اثرگذار است می باشد. تیتر آنتی بادی خنثی کننده یک پیشگوی مهم کارایی واکسن های در حال تولید و آینده می باشد. مطالعات نشان می دهند که سطح آنتی بادی خنثی کننده به مرور زمان کاهش می یابد و ممکن است در یک سال، نیاز به بوستر هم وجود داشته باشد. با این حال حفاظت علیه فرم شدید بیماری ممکن است بطور قابل ملاحظه ای دوام بیشتری داشته باشد. می توان گفت که ایجاد پاسخ همورال قوی یا ضعیف، بستگی به اینتراکشن ویروس و میزبان و التهابی که ایجاد می شود، دارد. اگر این چالش در سطح پایین باشد، آنتی بادی ایجاد شده، عملکرد ضعیف تری دارد اما اگر این چالش در سطح بالا باشد، آنتی بادی تولید شده فانکشنال تر و در برابر مواجهه مجدد با پاتوژن، پاسخ تهاجمی تر را نشان می دهد. به علاوه، در این زمینه  پاسخ های ایمنی سلولی می توانند نقش برجسته ای را ایفا کنند (8). بنابراین اگر واکسن های موجود، مثل عفونت طبیعی قادر باشند علاوه بر تولید آنتی بادی های خنثی کننده، پاسخ ایمنی سلولی را هم برانگیزند، ماندگاری ایمنی ناشی از واکسن نیز افزایش می یابد. سوال دیگر که مطرح می شود این است که آیا تعیین تیتر آنتی بادی، پس از عفونت طبیعی یا واکسیناسیون می تواند مارکر درستی از وضعیت حفاظت در برابر عفونت باشد؟ آنتی بادی ها به عنوان مارکرهای عفونت می باشند و اگر تداوم داشته باشند می توانند سبب ایمنی طولانی مدت شوند. در بیشتر واکسن های تایید شده از نظر بالینی، تیتر آنتی بادی  متصل شونده را اندازه گیری می کنند، در حالیکه این تیتر آنتی بادی خنثی کننده است که نشان می دهد که یک واکسن چه میزان ایمنی زایی دارد. یک آنتی بادی، علاوه بر اینکه باید به آنتی ژن مورد نظر متصل شود باید قادر به خنثی کردن آن آنتی ژن هم باشد که این کار را یا به وسیله مسدود کردن عفونت با جلوگیری از اتصال پاتوژن به گیرنده یا جذب سلول های ایمنی برای پاک سازی  و کنترل بیماری انجام می دهد که این موضوع در مطالعات واکسن نیز باید مدنظر قرار بگیرد.  علاوه بر تیتر و عملکرد آنتی بادی، دانستن اینکه چطور عملکرد آنتی بادی با ایمنی سلولی ارتباط دارد و ماهیت ایمنی سلول T و B، برای پی بردن به حفاظت طولانی مدت علیه عفونت مجدد الزامی است (9). اینکه چطور برخی افراد با وجود داشتن تیتر آنتی بادی، دچار عفونت مجدد می شوند هنوز معلوم نیست. آیا وجود آنتی بادی های اختصاصی علیه سایر آنتی ژن های ویروسی قادرند تیتر پایین آنتی بادی عملکردی اختصاصی RBD را جبران کنند؟ جواب منفی است. آزمایشات نشان می دهد که زمانی که تست های Ab-mediated complement deposition(ADCD) و  Ab- dependent neutrophil phagocytosis(ADNP) انجام گرفت مشخص شد که خنثی سازی ویروس تنها در افرادی که تیتر بالای آنتی بادی IgG علیه ناحیه RBD را داشتند دیده شد. بنابراین نتیجه گرفته شد که تنها، آنتی بادی علیه RBD خنثی کننده است (10). با این وجود نمیتوان گفت که تیتر بالای آنتی بادی ضد RBD به معنای ایمنی بالا می باشد به این دلیل که تمام آنتی بادی های علیه RBD  نیز خنثی کننده نمی باشند. آیا اگر آنتی بادی ها فاقد اتصال خوب یا عملکرد موثر باشند به این معنی است که حفاظتی در برابر عفونت مجدد وجود ندارد؟ ما نمی توانیم به قطع این را بگوییم چون نمی توان نقش سلول T که بعنوان یک ارتباط دهنده ایمنی قوی به کووید19 عمل می کند را  نادیده گرفت. فرض کنید که تیتر آنتی بادی را در تعدادی افراد داوطلب در زمان T0 (زمان شروع آزمایش) بسنجیم. آیا تنها افراد علامت دار از نظر آنتی بادی خنثی کننده مثبت هستند؟ طبق آزمایشی که YC Bartsch و همکاران انجام دادند (9) افرادی که بدون علامت بودند نیز دارای آنتی بادی اختصاصی علیه RBD با اختصاصیت بالای 5/99% بوسیله تست الایزا بودند. یعنی این آنتی بادی هم در افراد علامت دار و هم بدون علامت وجود داشته اما در افراد علامت دار تیتر آن بیشتر بوده است.  بعد از پیگیری افراد برای سنجش تیتر آنتی بادی بعد از مدت زمان معین، تعداد کمی از شرکت کنندگان پاسخ آنتی بادی را بطور کامل از دست دادند و در افراد باقی مانده تقریبا نیمی از افراد کاهش تیتر آنتی بادی و نیمی دیگر به طرز عجیبی افزایش در تیتر آنتی بادی داشتند. این مشاهده را به دو طریق میتوان توجیه کرد، اول اینکه از نظر طول دوره ای که از عفونت میگذشت این افراد متفاوت بودند و دوم اینکه افرادی که افزایش تیتر آنتی بادی داشته اند ممکن است دوباره در معرض عفونت قرار گرفته باشند. با دانستن این مطالب میتوان نتیجه گرفت که اندازه گیری تیتر آنتی بادی پس از عفونت یا واکسیناسیون، اطلاعات دقیقی در مورد سطح حفاظت در برابر عفونت سارس کروناویروس 2 را به ما نخواهد داد. روش های روتین آزمایشگاهی بالینی نظیر تست الایزا هرگز قادر نخواهد بود که به شما اطمینان بدهد که آنتی بادی های تولید شده در بدن شما خنثی کننده هستند یا خیر، چون این امر نیاز به تست های خنثی سازی تخصصی دارد. بعلاوه با دانستن تیتر آنتی بادی اولیه نمیتوان به راحتی تخمین زد که سرعت کاهش آنتی بادی سریع تر یا آهسته تر خواهد بود. بنابراین به مدل هایی که پاسخ های ایمنی به عفونت را پیش بینی می کنند نیاز است تا  ارتباط ایمنی با حفاظتی که به وسیله واکسن های در حال گسترش ایجاد می شود را تعیین کنند. از آنجا که در مطالعات مختلف، جهت سنجش تیتر آنتی بادی خنثی کننده از یک روش واحد استفاده نشده است، نیاز به روش های نرمالایز کردن اطلاعات برای مقایسه بهتر نتایج وجود دارد. به علاوه پیشنهاد می کنیم که علاوه بر سنجش تیتر آنتی بادی خنثی کننده، پاسخ سلول های T و B خاطره، که با حفاظت بالا علیه سارس کروناویروس 2 مرتبطند، نیز اندازه گیری شود تا بتوانیم پیش بینی بهتری نسبت به خنثی سازی داشته باشیم.