یک اثرسنجی از قیمت گذاری دوره مبنا محدوده طرح ترافیک تهران، مدل رفتار سفر کاربران

یکی از راهکارهای مدیریت تردد خودروهای شخصی، قیمت گذاری نواحی پرتردد است که باعث کاهش مطلوبیت استفاده از خودرو شخصی می شود. این راهکار زمانی موثر است که موجب تغییر رفتار سفر کاربران خودروی شخصی در محدوده مورد نظر شود. بررسی رفتار سفر کاربران بعد از اعمال قیمت گذاری (رجحان آشکار شده)، در ارزیابی آثار این سیاست، نتایج معتبرتری را به ارمغان می آورد. در تهران از این سیاست برای کاهش تراکم در ناحیه مرکزی شهر استفاده می شود. سیاست قیمت گذاری محدوده مرکزی تهران (طرح ترافیک) در اردیبهشت ماه سال 1397 تغییر کرده و به صورت دوره مبنا شد. در قیمت گذاری به شیوه دوره مبنا اخذ عوارض از کاربران خودرو شخصی بر اساس ساعت ورود و خروج (اوج و غیر اوج) صورت می گیرد. در این تحقیق برای اثرسنجی طرح ترافیک تغییر یافته، با استفاده از 422 پرسشنامه گردآوری شده با روش رجحان آشکار شده در آبان 1397، به تحلیل تغییر رفتار سفر کاربران محدوده طرح ترافیک تهران پرداخته می شود. بدین منظور، از تحلیل های آماری و مدل انتخاب گسسته لوجیت چندگانه استفاده می شود. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل فراوانی نمونه جمع آوری شده، 28/52 درصد از کاربران بعد از تغییر طرح ترافیک، نحوه سفر خود به محدوده را تغییر نداده اند. نتایج مدل لوجیت چندگانه نشان می دهد که کاربران خودرو شخصی تمایل بیشتری دارند که سفر خود را بدون تغییر انجام دهند. همچنین بر اساس نتایج اثرات حاشیه ای، با تغییر محل سکونت افراد از داخل محدوده طرح ترافیک به خارج از محدوده آلودگی هوا، سهم گزینه بدون تغییر انجام دادن سفر، 56/38 درصد افزایش می یابد.