بررسی تنوع نوکلئوتئیدی ژن واکسی B در برخی گندم های زراعی و وحشی

ارتقاء کیفیت گندم نان موضوع مهمی است که سالیان سال ذهن محققان زیادی را به خود جلب کرده است که در چند دهه اخیر روش های مختلفی برای  ارزیابی این هدف توسعه یافته است. یکی از مهمترین اهداف در برنامه های اصلاحی گندم، اصلاح برای کیفیت نانوایی گندم می باشد. پروتیین  های واکسی که مسیول  بیان آنزیم GBSS  در گندم هستند نسبت آمیلوز به آمیلوپکتین را در نشاسته کنترل می کنند،  این پروتیین ها در گندم های هگزاپلویید توسط سه ژنWx-D1, Wx-B1 ,Wx-A1   کنترل می شوند و نقش کلیدی در کیفیت آرد گندم دارند . هدف از این تحقیق بررسی تنوع نوکلیوتیدی ژن  Wx-B1 در ارقام  زراعی و وحشی و نیز بررسی روابط فیلوژنتیکی بین گندم و اجداد آنها بر اساس ژنهای واکسی می باشد.

در مطالعه حاضر روابط فیلو ژنتیکی ژن  Wx-B1 در 34 نمونه شامل 4 گونه آژیلوپس و 28 رقم گندم زراعی و 2 گونه گندم وحشی در دانشگاه ایلام با استفاده از تکنیکPCR   و توالی یابی مورد ارزیابی قرار گرفت.

نتایج  هم ردیف سازی توالی ها برای ژن  Wx-B-seq1و Wx-B-seq2 نشان داد که نواحی حفاظت شده بسیار بالایی بین گندم های زراعی و وحشی وجود دارد، هر چند در برخی نواحی تنوع تک نوکلیوتیدی بین گندم های زراعی و وحشی وجود دارد، نتایج ماتریس تشابه ژن  Wx-B-seq1نشان داد که بیشترین فاصله مربوط به رقم سرداری و کمترین فاصله مربوط به نمونه Aegilops.umbellulata بود. ماتریس تشابه ژن Wx-B-seq2 نشان داد که این ژن در ارقام زراعی بجز شاهی تغییرات چندانی ندارد، در حالی که دو نمونه گندم وحشی  T.boeticum و T.dicoccooides فاصله ژنتیکی خیلی زیادی را در مقایسه با ارقام زراعی نشان می دهند.  نتایج ماتریس جایگزینی برآورد حداکثر   درست نمایی برای ژنهای   Wx-B-seq1 و Wx-B-seq2  نشان داد که بیشترین و کمترین سهم جانشینی نوکلیوتیدی بترتیب از نوع پورینی و پیریمیدنی می باشد. همچنین، نتایج خوشه بندی با روش UPGMA  برای ژن های   Wx-B-seq1  و  Wx-B-seq2  نمونه ها را به ترتیب به دو گروه و سه گروه اصلی تقسیم نمود. 

نتایج کلی نشان می دهد که تنوع مشاهده شده در نمونه های وحشی و اجداد گندم های زراعی می تواند کاندیدای خوبی جهت بررسی مطالعات بعدی باشد که آیا این تغییرات منجر به محتوای پروتیینی خواهد شد یا خیر؟